22 Δεκ 2010

Τα βιολογικά προιόντα είναι αναγκη

Συνέντευξη του κ. Φίλιππου Κυδωνάκη, βιοκαλλιεργητή στο Τυμπάκι Ηρακλείου Κρήτης



Ποια είναι η σχέση σας με τη βιολογική γεωργία;
Παράγω κηπευτικά θερμοκηπίου σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό κανονισμό της βιολογικής γεωργίας.

Πόσο καιρό ασχολείστε με το χώρο;

Με τη βιολογική γεωργία ασχολούμαι από το 2000.
Ποια επιχείρηση εκπροσωπείτε, και ποια είναι η θέση σας στην επιχείρηση;

Είμαι πρόεδρος του Δ.Σ. της ΒΙΑΝΑΜΕ Α.Ε.

Μιλήστε μας λίγο για την επιχείρηση.
Η ΒΙΑΝΑΜΕ Α.Ε αποτελεί ένα δίκτυο παραγωγών που συνεργάζονται συντονισμένα σε όλο το νησί της Κρήτης με στόχο τη σταθερή και οργανωμένη παραγωγή και διάθεση υψηλής ποιότητας πιστοποιημένων προϊόντων βιολογικής γεωργίας με τα αυστηρά ευρωπαϊκά κριτήρια καθ'όλη τη διάρκεια του έτους. Η ΒΙΑΝΑΜΕ Α.Ε οργανώνει, προγραμματίζει και παρακολουθεί την παραγωγή των προϊόντων, παρέχοντας τεχνική υποστήριξη, προμήθεια των απαραίτητων εφοδίων και εκπαίδευση στους παραγωγούς - μέλη της. Οι κεντρικές εγκαταστάσεις της ΒΙΑΝΑΜΕ Α.Ε περιλαμβάνουν συσκευαστή-ρια, σύγχρονα φυτώρια και καλλιέργιες που βρίσκονται στην περιοχή Λαγολιού του δήμου Τυμπακίου.
Τι σας ώθησε να ασχοληθείτε με τη βιολογική γεωργία;
Τα αδιέξοδα που σε οδηγεί η συμβατική γε-_ovic στην παραγωγική διαδικασία. Η χρήση «ημκών φυτοφαρμάκων - λιπασμάτων - ορμονών δημιουργούν ένα περιβάλλον εργασίας για τον αγρότη πολύ ανθιειγινό. Με τη χρήση των χημικών ουσιών δημιουργούμε συνθήκες ανάπτυξης των διαφόρων παθογόνων (φουζάρια
-πύθεια - αλευρώδης - θρίπα κ.ά.) που επικρατούν από έλλειψη ωφελίμων ανταγωνιστών. Η δυνατότητα στον αγρότη παραγωγό να παράγει χωρίς τη χρήση φυτοφαρμάκων και χημικών λιπασμάτων του ανοίγει νέους ορίζοντες.
Ποια προβλήματα αντιμετωπίσατε ή αντιμετωπίζετε ως βιοκαλλιερ-γητής, και πώς θεωρείτε ότι θα μπορούσαν να λυθούν;
Τα προβλήματα που αντιμετωπίσαμε ήταν πολλά στην παραγωγική διαδικασία αλλά και στην εμπορία των προϊόντων.
Η έλλειψη γνώσεων, το πώς δηλαδή θα αντιμετωπίσουμε τα διάφορα προβλήματα φυτοπροστασίας αλλά και θρέψης των καλλιεργειών μας, θεωρώ ότι ήταν η πρώτη δυσκολία μας. Με τη δημιουργία της ΒΙΑΝΑΜΕ Α.Ε ξεπεράστηκαν πολλά προβλήματα είτε σε επίπεδο καλλιέργειας με τη βοήθεια των γεωτεχνικών της, είτε με την διάθεση των προϊόντων στην εσωτερική και εξωτερική αγορά. Η ΒΙΑΝΑΜΕ Α.Ε έδωσε ξεκάθαρες λύσεις στους συνεργάτες παραγωγούς με την οργάνωση και τον προγραμματισμό στην παραγωγή.
Ποιο θεωρείτε ότι είναι το πιο σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι βιοκαλλιεργητέο σήμερα;
Η έλλειψη γνώσεων στην παράγε ■ -κή διαδικασία και η δυσκολία διοίε-σης των παραγόμενων προϊόντων.
Ποια θα ήταν η πρώτη κίνηση που θα κάνατε αν γινόσασταν πο~ υπουργός γεωργίας;

Οι υπουργοί γεωργίας τα τελευταία χρόνια αναφέρονται πολλές φορές στπ Βιολογική γεωργία και γενικότερα στη πράσινη ανάπτυξη. Ουσιαστικά όμως μέτρα δεν παίρνονται. Αυτό που προτείνω εγώ είναι:
α) Δημιουργία Πανεπιστημιακής σχολής για την Βιολογική γεωργία και για την πράσινη ανάπτυξη.
β) Ενημέρωση για την Βιολογική γεωργία στους καταναλωτές, αλλά και εκπαίδευση από την παιδική ηλικία για την Βιολογική γεωργία.
γ) Διαφήμιση στα Μ.Μ.Ε των βιολογικών προϊόντων.
δ) Κίνητρα στις οργανωμένες ομάδες παραγωγών, όπως επιδότηση των μεταφορικών όταν είναι για εξαγωγική δράση και για την προβολή των προϊόντων τους σε αγορές του εξωτερικού.
Πιστεύω ότι αυτά θα ήταν τα πρώτα μέτρα που θα
πρέπει να ληφθούν.

Είστε υπέρ των επιδοτήσεων;
Γενικά οι επιδοτήσεις με τον τρόπο που δίνονται μόνο κακό έκαναν στπν αγροτική οικονομία, θα έπρεπε να υπάρχει ένα μοντέλο έλεγχου για τα χρήματα που δύνονται έτσι ώστε να έχουν αναπτυξιακό χαρακτήρα οι επενδύσεις του αγροτικού τομέα.
Είστε ικανοποιημένος με την κατάσταση της βιολογικής γεωργίας στη χώρα μας;
Όχι, η κατάσταση της βιολογικής γεωργίας στην χώρα μας δεν είναι καθόλου ικανοποιητική.
Τι νομίζετε ότι ευθύνεται για την κατάσταση αυτή;
Η καλλιεργητική έκταση και συνάμα το καλλιεργητικό ανθρώπινο δυναμικό, κατέχει πολύ μικρό ποσοστό. Ταυτόχρονα ή παραγωγή βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα, έτσι ώστε να δυσκολεύει το άνοιγμα νέων αγορών.
Και η έλλειψη ενημέρωσης για τις δυνατότητες που υπάρχουν στπ βιολογική γεωργία. Αυτές είναι κάποιες βασικές αιτίες που εμποδίζουν την ανάπτυξη της βιολογικής γεωργίας.
θεωρείτε ότι τα βιολογικά προϊόντα είναι πολυτέλεια;
Τα βιολογικά προϊόντα είναι ανάγκη. Με τον τρόπο παραγωγής τους επιτυγχάνουμε πολλά πράγματα όπως, την διατήρηση της γονιμότητας του εδάφους, την προστασία του περιβάλλοντος, την υψηλή διατροφική άξια για τον άνθρωπο, το καθαρό περιβάλλον εργασίας για τον καλλιεργητή. Αυτά πιστεύω ότι είναι ερεθίσματα πολύ σημαντικά για έναν άνθρωπο να καταναλώσει βιολογικά προϊόντα.
Πώς βλέπετε τη στάση του Έλληνα καταναλωτή απέναντι στα βιολογικά προϊόντα;
Ο έλληνας καταναλωτής είναι δύσπιστος, χρειάζεται ενημέρωση. Τα θέλει τα βιολογικά προϊόντα αρκεί να είναι σίγουρος για την γνησιότητα τους.

Ποιες είναι οι προοπτικές για την βιολογική γεωργία;

Οι προοπτικές για την βιολογική γεωργία είναι καλές, χρειάζονται όμως
κάποιες προϋποθέσεις για να φτάσουμε στο θεμιτό αποτέλεσμα.
α) Οι πιστοποιητικοί οργανισμοί να εξακολουθήσουν να είναι αυστηροί
όσον αφορά την εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας της βιολογικής
γεωργίας
β) Ο Ο.Π.ΕΠΕ.Π με εντατικούς ελέγχους να φροντίζει για την πιστή εφαρμογή των νομών.
γ) Οι καλλιεργητές να ασχοληθούν περισσότερο με την παραγωγή τους
επενδύοντας στις καλλιεργητικές τεχνικές και στη γνώση, έτσι ώστε να
αυξήσουν τις στρεμματικές τους αποδόσεις, δ) Τέλος οι καταναλωτές με τη σειρά τους να προσανατολιστούν στα
βιολογικά προϊόντα έτσι ώστε να συνησφερουν και αυτοί με τη σειρά
τους για ένα καλύτερο και πιο υγιές περιβάλλον.

Πολλαπλή αναμόρφωση α λα ελληνικά

Η εναρμόνιση στη χώρα μας, της φιλοπεριβαλλοντικής νομοθεσίας της EE, ήταν πάντα ένα κρίσιμο θέμα. Στο παρελθόν η επικρατούσα πολιτική ήταν η άρνηση της υλοποίησης της, αγνοώντας τις συνέπειες. Όταν άρχισαν να πέφτουν αλλά και να αυξάνονται σταδιακά τα κοινοτικά πρόστιμα, περάσαμε σε μια διαφορετική, πιο προχωρημένη πολιτική. Εναρμονιζόμαστε τυπικά με την έκδοση διατάξεων αλλά αδιαφορούμε για την εφαρμογή τους.
Στην περίπτωση της πολλαπλής συμμόρφωσης της ΚΑΠ, το ΥΑΑΤ κάνει ένα βήμα ακόμη παρακάτω. Καθορίζει έτσι την εφαρμογή των απαραίτητων διατάξεων, ώστε να μην αλλάξει τίποτε στην υφιστάμενη πραγματικότητα!!
Έτσι η ελληνική γεωργία φαίνεται να είναι εξ ορισμού συμμορφούμενη με τις περιβαλλοντικές διατάξεις της ΚΑΠ και μάλιστα από καιρό!! Αλλά και υπάρχουν και κάποιες αποκλίσεις κανένας δεν θα πρέπει να ανησυχεί, ούτως ή άλλως έλεγχοι και επιπτώσεις δεν υπάρχουν, άσχετα αν αυτό θα οδηγήσει μετά από χρόνια στην επιβολή κοινοτικών προστίμων.
Ήδη φέτος επιβλήθηκαν πρόστιμα 4.168.000 ευρώ για παραλείψεις στην πολλαπλή συμμόρφωση που αφορούσαν την ανεπαρκή τεκμηρίωση και ελλείψεις στους ελέγχους που διενεργήθηκαν, ελλιπείς οδηγίες ελέγχου, μη επιβολή κυρώσεων λόγω μη συμμόρφωσης και μη διενέργεια ανάλυσης κινδύνου για το έτος 2005. Στη συνέχεια και κάθε χρόνο θα βλέπουμε ποια θα είναι τα αποτελέσματα.
Φέτος λοιπόν, στα πλαίσια της εφαρμογής και εναρμόνισης τπς χώρας μας με την ευρωπαϊκή νομοθεσία που επιβάλλει ο φιλοπεριβαλλοντικός Κανονισμός της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (καθεστώς πολλαπλής συμμόρφωσης σε εκτέλεση του Καν. (ΕΚ) 73/2009 και 1698/05 του Συμβουλίου) δημοσιεύτηκε στις 23/4/2010 στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (αριθ. 262385, αριθμ. Φύλλου 509) σχετική Υπουργική απόφαση που τέθηκε σε εφαρμογή από την τρέχουσα καλλιεργητική περίοδο.
Με την απόφαση θα περίμενε κανένας ότι θα μπορούσαν να ληφθούν σημαντικά μέτρα για μια φιλοπεριβαλλοντική στροφή στη γεωργία, δυστυχώς οι ρυθμίσεις απέχουν κατά πολύ από τις ανάγκες της εποχής.
Στο χώρο των αροτραίων καλλιεργειών σημαντική αλλαγή θα μπορούσε να φέρει η απόφαση του ΥΑΑΤ, όπου προβλέπονται κατ' αρχήν συγκεκριμένες καλλιεργητικές πρακτικές, όπως είναι η καλλιέργεια ψυχανθών και η αμειψισπορά, ειδικά στις περιπτώσεις που το έδαφος του αγροτεμαχίου δεν περιέχει κατ'ελάχιστο 3% οργανική ουσία.
Βλέποντας τις προϋποθέσεις αυτές, με χαρά βλέπουμε ότι επί τέλους το ελληνικό κράτος φαίνεται να αναγνωρίζει ως αρχή το σημαντικό ρόλο που παίζει το γόνιμο έδαφος στην άσκηση της γεωργίας, όμως δυστυχώς στην εφαρμογή της απόφασης αρχίζουν τα ευτράπελα.
Έτσι λοιπόν στις περιπτώσεις που η οργανική ουσία είναι κάτω από 3% (δηλ. στην μεγάλη πλειοψηφία των ελληνικών εκμεταλλεύσεων) δίνονται δύο δυνατότητες.
Η πρώτη δυνατότητα που έχει ο γεωργός, είναι να καλλιεργεί και να ενσωματώνει στο έδαφος χειμερινά ψυχανθή, συμπληρωματικά προς την εαρινή καλλιέργεια, στο 20% της αρόσιμης εκμετάλλευσης κατ'έτος. Η διάταξη αυτή είναι απολύτως θετική, αλλά δυστυχώς αναιρείται από την δεύτερη δυνατότητα που προβλέπει η ίδια απόφαση με την οποία δίνεται η δυνατότητα στον γεωργό να καλλιεργεί ετησίως τουλάχιστον τρεις διαφορετικές (ομάδες) καλλιέργειας στην εκμετάλλευση του. Και εδώ αρχίζουν τα ευτράπελα, καθώς το ΥΑΑΤ κάτω από τις πιέσεις της συμβατικής γεωργίας, φαίνεται να δίνει έναν δικό του, «ελληνικό» ορισμό της αμειψισποράς.
Συγκεκριμένα σε Δελτίο Τύπου που ερμηνεύει την υπουργική απόφαση, αναφέρεται ότι οι γεωργοί μπορούν να καλλιεργούν τουλάχιστον τρεις διαφορετικές καλλιέργειες στην εκμετάλλευση τους, χωρίς κανένα περιορισμό για τις εκτάσεις κάθε καλλιέργειας.
Μάλιστα αναφέρεται ως παράδειγμα ότι π.χ. ένας γεωργός που καλλιεργεί 100 στρέμματα συνολικά, εφόσον καλλιεργήσει 1 στρέμμα π.χ. με σιτάρι. 1 στρέμμα π.χ. με καλαμπόκι και 98 στρέμματα όποια άλλη καλλιέργεια της επιλογής του (λέγε με βαμβάκι) καλύπτει πλήρως την υποχρέωση της αμειψισποράς.
Μετά τα greek statistics ο ορισμός της αμειψισποράς α λά ελληνικά. Για γέλια και για κλάματα μαζί.
Επειδή πάντα εντοπίζεται η μονοκαλλιέργεια ακ ένα βασικό πρόβλημα της ελληνικής γεωργίας, ας μην έχουμε απορίες γιατί δεν αντιμετώπιζε1·; το θέμα, καθώς είναι το ίδιο το ελληνικό κράτος που προωθεί μια τέτοια πολιτική.
Προχωρώντας σε άλλες διατάξεις βλέπουμε ότ . c την καλαμιά (υπολείμματα των καλλιεργειών c~: χωράφι) αναφέρει ως υποχρέωση 3 τρόπους δ c-χείρισης (ενσωμάτωση,
του εδάφους) αλλά ταυτόχρονα αφήνει και ένα (μεγάλο) ανοικτό παράθυρο για κατ' εξαίρεση καύση της καλαμιάς με άδεια της Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης και τη σύμφωνη γνώμη της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας. Από ό,τι φαίνεται το κριτήριο διαχείρισης της καλαμιάς, δεν είναι γεωργικό, επιστημονικό, αλλά αυτό που απασχολεί βασικά είναι η αποφυγή του κινδύνου πυρκαγιάς και όχι η βελτίωση της γεωργικής εκμετάλλευσης.
Η προσέγγιση αυτή γίνεται φανερή και στις προβλέψεις για τις δενδρώδεις καλλιέργειες, καθώς για τα κλαδέματα θεωρεί σαν ενδεδειγμένη λύση την καύση, αρκεί αυτή να γίνεται σε σωρό και με την λήψη αναγκαίων μέτρων για την αποφυγή πυρκαγιάς. Φαίνεται ότι στις περιπτώσεις των δενδρωδών καλλιεργειών δεν λαμβάνεται καθόλου στα υπόψη το απαραίτητο ελάχιστο όριο οργανικής ουσίας (3%), αν και είναι γνωστό ότι ειδικά στην Νότια Ελλάδα (με βασική καλλιέργεια την ελιά), η οργανική ουσία κινείται τις περισσότερες φορές στα όρια της μονάδας. Αντί λοιπόν το ΥΑΑΤ να αναγνωρίσει το πρόβλημα και να ενθαρρύνει τους αγρότες για την κομποστοποίηση, δίνοντας τους ενδεχομένως κάποια κίνητρα για θρυμματιστές, καταλήγει να θεωρεί την καύση των κλαδεμάτων, ως συμμόρφωση με τις φιλοπεριβαλλοντικές απαιτήσεις.

χουν σε όλη τη χώρα, οπότε κρίνοντας από τα παραπάνω δεν αποκλείεται πολύ σύντομα να δούμε κάποια νέα ερμηνευτική που θα αντιμετωπίζει διαφορετικά το θέμα.
Το όλο θέμα μάλλον προσφέρεται και για ευρύτερες διαπιστώσεις. Στη χώρα μας, ειδικά στον χώρο της γεωργίας, όλες οι προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας, αντιμετωπίζονται ως ένας επιπλέον κόπος, ως ακατανόητα εμπόδια, ως μια επιπλέον πίεση που δεν γίνεται κατανοητή, καθώς τις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται, δεν τις ενστερνίζεται ένα σημαντικό κομμάτι του αγροτικού χώρου και ειδικά οι επίσημοι εκπρόσωποι του, οι οποίοι πιέζουν με τη σειρά τους την πολιτική ηγεσία, που συνήθως (ή πάντα ακολουθεί).



Υπάρχουν ακόμα αναφορές στην Υπουργική Απόφαση, για την υποχρέωση του αγρότη να μην καταστρέφει σημαντικά στοιχεία του αγροτικού τοπίου, όπως ουτοφράκτες, υδατοσυλλογές και δενδροστοιχίες εντός των αγροτεμαχίων και αναβαθμίδες, ξερολιθιές στα όρια τους.
Σημαντική και θετική διάταξη, που πάλι όμως είναι πίσω από τις ανάγκες καθώς ~;ς περισσότερες αγροτικές περιοχές της χώρας και ειδικά στους βασικούς - :_~ους της χώρας, έχουν εκλείψει όλα τα παραπάνω λόγω προηγούμενων •: .3ασμένων αγροτικών πρακτικών. Μια σοβαρή πρόταση στην περίπτωση αυτή θα ήταν η υποχρέωση, κάποιας, έστω μικρής επανασύστασης τους ώστε : .: _. κάποια έστω μικρά βήματα βελτίωσης στο ελληνικό αγροτικό τοπίο.
ϊ α τερα σημαντική είναι η πρόβλεψη της Υπουργικής Απόφασης, για τη "ο^ αρδευτικού νερού, όπου προβλέπεται ότι αγροτικές εκμεταλλεύσεις ~ε να υδροδοτούνται είτε από τοπικούς ΟΕΒ είτε να υπάρχει αδειοδότηση Μληψίας. Μακάρι να εφαρμοστεί αυτή η διάταξη, αν και φαίνεται ότι ήδη ίεκινήσει οι πιέσεις λόγω των άφθονων παράνομων γεωτρήσεων που υπάρ-

Πως φεύγουμε από μια τέτοια αντίληψη? Χρειάζεται σαφέστατα μια σταθερή πολιτική στάση που δεν θα υποχωρεί στις πελατειακές σχέσεις, που θα βλέπει στο μέλλον και δεν θα είναι προσδεδεμένη στα συμφέροντα του παρελθόντος, αλλά μάλλον δεν φτάνει μόνο αυτό. Χρειάζεται και μια σταθερή διαδικασία εκπαίδευσης και μεταφοράς των νέων δεδομένων στον αγροτικό χώρο, ώστε η εφαρμογή των φιλοπεριβαλ-λοντικών διατάξεων να μην είναι κάθε φορά μια διαδικασία επιβολής, αλλά αποδοχής και προσαρμογής στα νέα δεδομένα. Καθώς επί του παρόντος φαίνεται να λείπουν και τα δύο, είναι δύσκολο να δει κάποιος με αισιοδοξία το μέλλον.

Όχι στα μεταλλαγμένα απο΄το Συμβούλιο υπουργών Γεωργίας

Ενώ το Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας της EE λέει «όχι» στα μεταλλαγμένα, και οι 27 της EE αδυνατούν να καταλήξουν σε ομόφωνη απόφαση για την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου, 15 γενετικά τροποποιημένα προϊόντα (ΓΤΟ) περιμένουν το πράσινο φως από τις Βρυξέλλες.
Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να αποφασίζει κάθε χώρα - μέλος αν θα επιτρέπει την καλλιέργεια και εμπορία μεταλλαγμένων προϊόντων στην επικράτεια της, βρήκε σθεναρές αντιδράσεις από πολλά κράτη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα που διατηρεί την ρητή της άρνηση κατά κάθε προσπάθειας καλλιέργειας, εισόδου και υιοθέτησης οποιοδήποτε καταλόγου γενετικά τροποποιημένων προϊόντων. Οι αντιδράσεις προήλθαν εν πολλοίς και από το γεγονός ότι πολλά κράτη είδαν πίσω από την πρωτοβουλία της Κομισιόν την πρώτη προσπάθεια επανεθνικοποίησης της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, ενώ όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων, η Γαλλία, η Ιταλία, η Γερμανία και η Ισπανία υποστήριξαν ότι ο κανόνας πρέπει να είναι «όλοι για έναν, ένας για όλους».
Την τελική απόφαση για την πρόταση της Κομισιόν κλήθηκε να λάβει το Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος στο Λουξεμβούργο.

Αρνητικοί οτην εθνικοποίηοη των ΓΤΟ
οι Ευρωπαίοι Υπουργοί
Το Συμβούλιο υπουργών Περιβάλλοντος, που παραδοσιακά τηρεί σκληρότερη στάση για τα «μεταλλαγμένα», κατέρριψε τα σχέδια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, να αναθέσει στα κράτη μέλη να αποφασίζουν μεμονωμένα αν θα απαγορεύουν την καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένων φυτών, χωρίς δικαίωμα γνώμης σε διεθνές επίπεδο και με απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης των ΓΤΟ.
Διφορούμενη η στάση της Ελληνικής πλευράς, με δημόσιες δηλώσεις υπουργών εναντίον των ΓΤΟ. Η υπουργός περιβάλλοντος κ. Μπιρμπίλη δήλωσε σχετικά ότι "η υπουργός επικρότησε την ανάγκη για ένα τέτοιο κανονισμό, αναφέροντας τις ειδικές συνθήκες που επικρατούν στην Ελλάδα (μικρός κλήρος, κίνδυνος επιμόλυνσης, κ.λπ.)". Ο νέος υπουργός ΑΑΤ κ. Σκανδαλίδης αποκήρυξε τους ΓΤΟ, δηλώνοντας ότι "θα συνεχιστεί η ίδια πολιτική εναντίον των μεταλλαγμένων μιας και απορρίπτονται από την ελληνική κοινωνία για τους κινδύνους που συνεπάγονται στο περιβάλλον, στη δημόσια υγεία αλλά και στα βιολογικά και ποιοτικά προϊόντα".
Στην Ευρώπη ήδη επιτρέπονται δύο γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες - η ποικιλία καλαμποκιού Μοη810 για ζωοτροφές και η πατάτα Amflora - ωστόσο εκκρεμούν αποφάσεις για άλλες 15 γενετικά τροποποιημένες ποικιλίες. Σε διάφορες χώρες έχουν δεσμευτεί σε λιμάνια εισαγόμενα προϊόντα που περιέχουν ΓΤΟ, ενώ η Επιτροπή δηλώνει ότι υπάρχει κίνδυνος εμπορικών επιπλοκών λόγω υπέρβασης των κατευθυντήριων γραμμών του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ). Από την άλλη, το πρόσφατο σκάνδαλο επιμόλυνσης της πατάτας Amflora με μη εγκεκριμένη γενετικά τροποποιημένη ποικιλία οδήγησε τρία κράτη μέλη (Ουγγαρία, Αυστρία και Λουξεμβούργο) να προσφύγουν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο κατά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την άδεια καλλιέργειας και της διάθεσης της στην ευρωπαϊκή αγορά.
Είναι η πρώτη φορά που η Ε.Ε. αντιμετωπίζει τέτοια πρόκληση, καθώς οι προτάσεις του επίτροπου Dalit για εθνικοποίηση των αποφάσεων σχετικά με τους ΓΤΟ ήδη επικρίνονται από τη Γερμανία με το σκεπτικό ότι θα σημάνουν το τέλος της οικονομικής ολοκλήρωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.


Ευρωπαϊκή Επιτροπή:
Ομάδα εμπειρογνωμόνων για τη βιολογική γεωργία

Στις 28 Σεπτεμβρίου 2010 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όρισε εμπειρογνώμονες της βιολογικής γεωργίας από όλη την Ευρώπη για να παρέχουν τεχνικές συμβουλές για την παραγωγή βιολογικών προϊόντων. Μέχρι το 2013 είναι εγγυημένη η χρηματοδότηση της ομάδας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σημειώνεται ότι συμμετέχουν και τέσσερις Έλληνες στην ομάδα εμπειρογνωμόνων:
• Μανώλης Καμπουράκης, Γεωπόνος, ερευνητής του ΕΘΙΑΓΕ στο Ηράκλειο
• Αβραάμ Μαυρίδης, Γεωπόνος, Καθηγητής στο Τμήμα Τυποποίησης και Διακίνησης Προϊόντων του ΤΕΙ θεα/νίκης (Παράρτημα Κατερίνης)
• Λεωνίδας Πανομήτρος, Γεωπόνος, υπάλληλος στο ΥΑΑΤ, στη Δ/νση Βιολογικής Γεωργίας
• Ευαγγελία Σωσσίδου, Κτηνίατρος, ΕΘΙΑΓΕ, Εντεταλμένη Ερευνήτρια, Ινστιτούτο Κτηνο-τροφίας Γιαννιτσών

8 Δεκ 2010

Τα τεχνητά λιπάσματα (κλασσικά)

Στην καθιερωμένη γεωργία τα τεχνητά λιπάσματα είναι τα συνηθισμένα λιπάσματα που χρησιμοποιούνται ευρέως σήμερα.

Παρακάτω θα βρείτε πληροφορίες για το τι είναι αυτά τα λιπάσματα και μερικές από τις βλάβες που προκαλούν στη φυσική ισορροπία.

Κατά τον Brauner, τεχνητά ή χημικά λιπάσματα είναι τα ανόργανα λιπά σματα που διαλύονται εύκολα στο νερό.

Π.χ. τα αζωτούχα, η νιτρική σόδα, το νιτρικό ασβέστιο.

Τα άλλα λιπάσματα, που δεν διαλύονται εύκολα στο νερό, όπως είναι τα φωσφορούχα και καλιούχα, εκτός του ότι χρησιμεύουν για την ισορροπία των ιόντων, αναπληρώνουν και τα εξαντληθέντα θρεπτικά συστατικά στο έδαφος.

Αυτά είναι τα καθ' εαυτό ορυκτά λιπάσματα τα οποία, έπειτα από μια αργή επε ξεργασία από τα βακτηρίδια, συγχωνεύονται με το έδαφος.

Ανάλογα με το θρεπτικό στοιχείο που περιέχουν, τα τεχνητά λιπάσματα ονομάζονται απλά αζωτούχα, απλά φωσφορούχα ή απλά καλιούχα.

Τα σύνθετα παράγονται από τη χημική αντίδραση των αντίστοιχων θρεπτικών στοιχείων.

Αυτά περιέχουν συνήθως δύο ή τρία από τα βασικά θρεπτικά στοιχεία (Ν, Ρ, Κ).

Τα χημικά λιπάσματα, στο εμπόριο, ονομάζονται με τύπους οι οποίοι εκφρά ζουν την επί τοις εκατό (%) περιεκτικότητα του λιπάσματος σε άζωτο, πεντοξεί διο του φωσφόρου και οξείδιο του καλίου.

Π.

χ.

ο τύπος λιπάσματος 111 51 5 περιέχει 1 1 % Ν, 1 5% Ρ205 και 1 5% Κ20.

Το υπόλοιπο 59% αποτελείται κυ ρίως από τις ρίζες των αλάτων των θρεπτικών στοιχείων.

Τα τεχνητά λιπάσματα (κυρίως αζωτούχα) είναι μια προσωρινή λύση.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι με τα λιπάσματα αυτά αυξάνει η παραγωγή.

Παράλληλα, όμως, μεγαλώνει το κόστος παραγωγής και μικραίνει η οικολογική αξία και ποιό τητα των εδαφών και των παραγόμενων προϊόντων.

Κατά τη σπουδή του Glo bal 2000, στη γεωργία, η σχέση λιπασμάτων και παραγωγής δημητριακών σε παγκόσμιο επίπεδο, ξεκίνησε από το 1:10 τη δεκαετία 1 95060, έφτασε το 1:7 στο διάστημα 1 970 μέχρι 1 980, και προβλέπεται να φτάσει τη σχέση 1:5, 5 το 2000.


Σε τι βλάπτουν τα ευδιάλυτα τεχνητά λιπάσματα


Πολλές φορές, ο σταθερός χούμος (αργιλοχουμικό σύμπλεγμα) του εδά φους δεν επιτυγχάνει την πλήρη ορυκτοποίησή του επειδή έχει διαταραχθεί ο βιολογικός κύκλος και τα φυτά δεν αποκομίζουν τ' αναγκαία συστατικά σε κανο νική δόση.

Η τροφοδοσία με ορυκτές ουσίες δεν έχει τόση σημασία για το φυτό, όσο η ύπαρξη οργανικών ουσιών από λιπάσματα των οποίων οι ουσίες και τα ιχνοστοι χεία προέρχονται από τον φυτικό κόσμο.

Ο αριθμός των ευδιάλυτων ιόντων που βρίσκονται ελεύθερα στο διάλυμα του εδάφους είναι κατά πολύ μικρότερος από τον αριθμό εκείνων που απορρο φούνται και συγκρατούνται από τον κρυσταλλικό σύνδεσμο των ορυκτών.

Me την τεχνητή λίπανση που θα κάνουμε, θα μεγαλώσουμε τον αριθμό των ιόντων αυτών στο έόαφος.

Επειδή δε, τα φυτά θα χρειασθούν οπωσδήποτε το νερό, αφομοιώνουν αυ τομάτως και αυτά τα διαλυμένα άλατα, τα οποία ίσως να μην τα είχαν καθόλου ανάγκη.

Έτσι, προκύπτει ένα είδος αναγκαστικής οσμοτικής πίεσης με συνέπεια ν' αποκλεισθεί η δυνατότητα του φυτού να διαλέξει μόνο του τα συστατικά που χρειάζεται.

Μια τέτοια, λοιπόν, αναγκαστική λίπανση δεν μπορεί ποτέ να είναι ισορροπημένη και να εκπληρεί τις ανάγκες των φυτών.

Το φυτό, με τα λιπάσματα που του ρίχνουμε (νιτρική αμμωνία), μπορεί να φτιάξει πολύ λιγότερα αμμινοξέα απ' όσα θα έφτιαχνε με οργανικές ουσίες που περιέχουν ένα πλήθος από ενώσεις αμμινοξέων.

Ο H.C. Scharpe, 1971, σε μια εργασία του γύρω από τα οργανικά λιπάσμα τα, διαπίστωσε ότι το έδαφος που περιέχει αρκετό χούμο παρουσιάζει μια πολύ ανώτερη οικοβιολογική αντίσταση έναντι μιας μονομερούς υπεραυξήσεως ενός βλαβερού ζωυφίου στο έδαφος.

Η επενέργεια του χούμου στηρίζεται αφ' ενός μεν πάνω στην καλύτερη δια τροφή του φυτού, αφ' ετέρου δε πάνω στην ανταγωνιστική επενέργεια από αντιβιοτικά και παράσιτα στο έδαφος.

Μερικά παράσιτα, όπως τα νηματώδια, εμποδίζονται σημαντικά στην ανά πτυξη τους από τις οργανικές ουσίες.

Κατά συνέπεια είναι αυτονόητο ότι, όταν τα οικόσιτα ταΐζονται με τροφές προερχόμενες από βιολογική καλλιέργεια, θ' αναπτύξουν και αυτά μία κράση ανοσίας και ανθεκτικότητας.

Την υπεροχή και την βιολογική αξία των φυτών με οργανική λίπανση απέ δειξαν οι επιστήμονες Ε.

Pfeiffer, Ε.

Bartsch και W.

Schuphan το 1971 και 1974.

Επίσης, καταστρεπτική επίδραση στους ζώντες οργανισμούς που ζουν σε συμβίωση με τις ρίζες, όπως και στα σκουλήκια, έχει η υπερβολική συγκέντρωση ενός στοιχείου στο διάλυμα του εδάφους.

Ένα μεγάλο μειονέκτημα που έχουν τα χημικά λιπάσματα, είναι ότι με τα ε λεύθερα ιόντα τους (οξέα) αποσυνθέτουν τα αργιλοκρύσταλλα και το σύμπλεγ μα χούμου.

Το έδαφος χάνει τη δομή του, διαβρώνεται εύκολα, χάνει τον χούμο του και μαζί μ' αυτόν και τα νιτρικά και φωσφορικά υδατοδιαλυτά άλατα που μο λύνουν τα ποτάμια και υπόγεια νερά.

Ένα μέρος από τα χημικά λιπάσματα (νι τρικά) που πάει στην ατμόσφαιρα, αντιδρά με το όζον το οποίο και καταστρέφε ται.

Είναι αυτό που ακούμε τελευταία για την οπή του όζοντος στην Ανταρκτική.

Και το όζον, όπως ξέρουμε, προστατεύει γύρωγύρω τον πλανήτη μας από την υπεριώδη ακτινοβολία.

Όσο για το νερό από τα ποτάμια, τις λίμνες καθώς και το υπόγειο νερό, α ποτελούν έναν κρυφό κίνδυνο για τον άνθρωπο και τα ζώα.

Σχεδόν όλα τα νερά περιέχουν νιτρικά άλατα και απόβλητα από τις βιομηχανίες.

Οι προσπάθειες που γίνονται εκ μέρους των κρατών για να καθαρίσουν τα νερά των λιμνών και ποταμών και να τα κάνουν πόσιμα, δεν είναι αποτελεσματι κές, γιατί δεν είναι δυνατό ν' αφαιρεθούν όλες οι ξένες και βλαβερές ουσίες.

Υπολείμματα θα υπάρχουν πάντα και αυτά τα υπολείμματα π.χ.

τα Νιτρικά +θέρμανση+βακτήρια=> Νιτρώδη (τοξικά), που είναι αίτια σχηματισμού στο αίμα των ουσιών μεθαιμοσφαιρίνη και νιτροσαμίνες που είναι καρκινογόνες.

Αριθμός σκουληκιών ανα τ.μ σε λειβάδια με διαφορετικά λιπάσματα

1.θειϊκή αμμωνία και άλλα ορυκτά λιπάσματα=>0 σκουλήκια ανα τ.μ

2.Θειική αμμωνία και άλλα ορυκτά λιπάσματα και ασβέστιο=>31 σκουλήκια ανα τ.μ

3.Νιτρική σόδα και άλλα ορυκτά λιπάσματα=>38 σκουλήκια ανα τ.μ

4.Νιτρική σόδα και άλλα ορυκτά λιπάσματα και ασβέστιο=>40 σκουλήκια ανα τ.μ

5.Χωρίς λιπάσματα=>72 σκουλήκια ανα τ.μ

6.Χωρίς λιπάσματα και ασβέστιο=>68 σκουλήκια ανα τ.μ

7.Ζωική κοπριά=>103 σκουλήκια ανα τ.μ

8.Ζωική κοπριά και ασβέστιο=>82 σκουλήκια ανα τ.μ

Η καταστρεπτική επίδραση της θειικής αμμωνίας φαίνεται στο (1) όπου δεν επέζησε κανένα σκουλήκι.
Ο μεγαλύτερος αριθμός σκουληκιών βρέθηκε στα λει βάδια που λιπάνθηκαν με ζωική κοπριά και ασβέστιο

Στην εντατική καλλιέργεια, ο γεωργός είναι υποχρεωμένος να ραντίσει τα σπαρτά, τα κηπευτικά και τα οπωρικά του.

Η χρήση των χημικών μέσων είναι σε κάθε περίπτωση βλαβερή.

Από οικολογικής πλευράς, λογίζεται σαν επέμβαση στο φυσικό περιβάλλον, όμως μια απαγόρευση της χρήσης δεν προβλέπεται σε καμία παράγραφο του νόμου «περί προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος

Γλωσσάρι βιοκαλλιέργειας

Φιξάρισμα: Εγχυματική μετατροπή του ατμοσφαιρικού αερίου αζώτου σε μια μορφή διαθέσιμη για το φυτό.

Αυτό οφείλεται σε βακτηρίδια που σχηματί ζουν συμβιωτική ένωση με διάφορα χυμανθή φυτά.

Νηματώδη: Σκουλήκια του εδάφους (π.χ.

τυλεγχίδες) που τρέφονται από εδαφομύκητες.

Μεταβολισμός: Εναλλαγή της ύλης, δηλ.

το σύνολο των χημικών και βιο λογικών μεταμορφώσεων που γίνονται στον οργανισμό.

Έμβρεγμα: Όταν ρίχνουμε ένα φυτό (φύλλα, κλαδιά, άνθη κ.λπ.

) μέσα σε νερό (κρύο ή ζεστό) για αρκετό χρόνο ώσπου να διαλυθούν τα συστατικά του.

Ύστερα στραγγίζουμε το ζουμί το οποίο και χρησιμοποιούμε.

Εκχύλισμα: Όταν βράζουμε το υγρό που περιέχει το φυτό τόσο πολύ, ώστε ένα μέρος του να εξατμισθεί.

Οικολογία: Η σπουδή ενός είδους φυτού ή ζώου, η σχέση μεταξύ τους και με το άμεσο περιβάλλον τους.

Οικοσύστημα: Το σύνολο πολλών παραγόντων του φυσικού περιβάλλο ντος σε σχέση με το είδος που ζει στο περιβάλλον αυτό.

Βιότοπος: Χαρακτηριστικός χώρος όπου ζουν φυτά ή ζώα με τις αντίστοι χες χημικές ή φυσικές προϋποθέσεις του περιβάλλοντος.

Νιτροποίηση: Είναι η βιολογική μετατροπή των αλάτων του αμμωνίου (NHJ) σε νιτρικά (Ν03).

Αυτή πραγματοποιείται στο έδαφος κυρίως από δύο ομάδες αεροβίων μικροοργανισμών (Nitrosomonas sp.

και Nitrobacter sp.).

Οξύτητα ρΗ: (= Pontus Hydrogenie) Είναι η ποσότητα ιόντων Υδρογό νου (Η + ) ή Υδροξειλίου (0Η~) σε ένα υδατικό διάλυμα.

Παριστάνεται με μια σκά λα από το μηδέν (0) έως το 1 4.

Οι τιμές από 0 μέχρι 6 δείχνουν όξινο αντίδραση.

Το 7 είναι το ουδέτερο (όσα ΟΗ", τόσα Η+ ιόντα) και από το 7 έως το 14 βασική αντίδραση.

Οι σπουδαιότερες ασθένειες των κηπευτικών και των οπωροφόρων δένδρων

Αφίδες: Είναι οι πράσινες και μαύρες ψείρες που προσβάλλουν τα φύλλα και τους τρυφερούς βλαστούς, με αποτέλεσμα να εμποδίζεται η φυσιολογική ανάπτυξη του φυτού.

Τετράνυχος: Είναι ακάρεο που αναπτύσσεται σε ξηροθερμικές συνθήκες.

Προσβάλλει πολλά φυτά, προκαλώντας την ξήρανση των φύλλων.

Είναι έντομο μυζητικό.

Θρίπες: Είναι μικρό μυζητικό έντομο που προκαλεί ζημιές στα φύλλα, ρου φώντας το χυμό τους.

Τα φύλλα κατσαρώνουν και παραμορφώνονται.

Νηματώδεις: Είναι μικροσκοπικά σκουλήκια που ζουν στο έδαφος και εισβάλλουν στους ιστούς των ριζών δημιουργώντας εξογκώματα.

Περονόσπορος: Είναι μύκητας που προκαλεί διάφορες κηλίδες στα φύλλα και αργότερα απλώνεται σαν μούχλα πάνω στο φυτό.

Σιδηροσκώληκες: Τα σκουλήκια αυτά καταστρέφουν με τις προνύμφες τους τα υπόγεια μέρη των λαχανικών.

Γρυλοτάλπη: Το έντομο αυτό ζει στο χώμα και κόβει τα υπέργεια μέρη των λαχανικών λίγο πιο κάτω από το λαιμό.

Τεφρά σήψη ή γκρίζα μούχλα: Προέρχεται από τον μύκητα Βοτρίτης και εμφανίζεται κύρια στα θερμοκήπια όπου υπάρχει αρκετή ζέστη και υγρασία.

Προσβάλλει εύκολα και τη φράουλα.

Φαιά σήψη ή μονίλλια: Είναι βακτηριακή αρώστια που προκαλεί έντονο μα ρασμό στα φυτά και δένδρα (μηλιά).

Ωίδιο: Είναι μύκητας που προσβάλλει τα φύλλα, τους βλαστούς και τους καρπούς σκεπάζοντας τα με μούχλα.

Ανθονόμος: Είναι μικρό κολεόπτερο που προσβάλλει τη μηλιά και την αχλαδιά.

Πιερίδες: Είναι λευκές πεταλούδες που οι κάμπιες τους αφανίζουν κυριολε κτικά τα φύλλα των λαχανικών.

Μύγες: Είναι διάφορες μικρές μυγίτσες που οι προνύμφες τους τρέφονται με τις λεπτές ρίζες και αργότερα ανοίγουν στοές στην κύρια ρίζα ή στο βολβό του φυτού (καρότο).

φόμωψη: Είναι αρώστια που προσβάλλει τα υπέργεια μέρη του φυτού (π.

χ.

μελιτζάνα) δημιουργώντας στρογγυλές καστανές κηλίδες και αργότερα σάπισμα του φυτού.

φυλλορύκτης: Είναι μια μικρή μύγα που ανοίγει στοές στα φύλλα και τα α χρηστεύει π.

χ.

στα παντζάρια και στο σπανάκι.

Αλευρώδης: Είναι τα μικρά άσπρα έντομα με τις κάμπιες τους που ζουν στην κάτω πλευρά των φύλλων.

Είναι κύρια έντομα των θερμοκηπίων.

Είναι μυ ζητικό έντομο.

Ψώρες: Είναι τα έντομα που κολλάνε πάνω στους ξυλώδεις ιστούς των φυ τών και αναγνωρίζονται από το ασπίδιό τους που μοιάζει με όστρακο.

Είναι κύ ρια μυζητικό έντομο των θερμοκηπίων.

Καρπόκαψα: Είναι μια πεταλούδα σε χρώμα σταχτί.

Η κάμπια της μπαίνει μέσα στους καρπούς (αχλάδια) και τρώει τη σάρκα τους.

Ρυγχίτης: Είναι κολεόπτερο με χρώμα μεταλλικό ερυθρό.

Το βρίσκουμε την Άνοιξη στα οπωροφόρα δένδρα (μηλιά, αχλαδιά, δαμασκηνιά).

Το ακμαίο, την Άνοιξη καταστρέφει τα φύλλα, τους οφθαλμούς, τ' άνθη και τους καρπούς.

φουζικλάδιο: Ο μύκητας αυτός προσβάλλει τα φύλλα και τους κλαδίσκους των οπωροφόρων δένδρων, όπου σχηματίζονται καστανές κηλίδες.

Η ασθένεια ευνοείται από την υψηλή υγρασία και τη μέτρια θερμοκρασία.

Κορύνεο:Ό μύκητας αυτός προσβάλλει τα φύλλα, τους βλαστούς και τους καρπούς των οπωροφόρων δένδρων.

Η δενδροκομία στην Ελλάδα

Οι κατάλληλες εδαφολογικές συνθήκες, το ήπιο κλίμα και η μεγάλη ηλιοφά νεια που επικρατούν στην Ελλάδα, κάνουν δυνατή την καλλιέργεια διαφόρων δενδροκομικών προϊόντων.

Τα οπωροφόρα δένδρα έχουν ξεχωριστή σημασία για τον τόπο μας.

Πολλοί κάτοικοι είναι φρουτοπαραγωγοί με έκταση περίπου 23% και με μια εξαγωγή δενδροκομικών προϊόντων γύρω στα 50%.

Η εντατική αυτή καλλιέργεια, με τις μεγάλες και συνεχόμενες εκτάσεις, κα θώς και η υπέρμετρη παραγωγή, επισύρουν ένα σωρό από προβλήματα.

Προ βλήματα επεξεργασίας του εδάφους, προβλήματα προστασίας από τις αρρώ στιες και, το χειρότερο, προβλήματα ευρέσεως αγορών για τη διάθεση των φρούτων σε ικανοποιητικές τιμές.

Ο καλλιεργητής για να παράγει προϊόντα εμφανίσιμα (όχι ποιότητας) ικανά για συναγωνισμό, αναγκάζεται να ρίξει λίπασμα, να ραντίσει πολλές φορές με δραστικά φυτοφάρμακα, και να επεξεργασθεί τον οπωρώνα του με μεθόδους αντιοικολογικές, μεθόδους με φοβερά επακόλουθα για τον άνθρωπο, τα ζώα και το περιβάλλον.

Τα διάφορα βλαβερά έντομα, οι νηματώδεις, οι μύκητες, τα βα κτήρια, οι ιώσεις και τα ζιζάνια είναι ασθένειες που χρειάζονται μεθόδους κατα πολέμησης με διαφορετικά χημικά φάρμακα και ουσίες.

Η χρήση των χημικών ουσιών, την τελευταία δεκαετία, όχι μόνο δεν έλυσε τα προβλήματα, αλλά απεναντίας εδημιούργησε και νέα.

Πολλές από τις ουσίες αυτές είναι τοξικές για τον άνθρωπο και τα υπολείμ ματα τους δημιουργούν προβλήματα στον καταναλωτή των νωπών καρπών.

Πολλοί παθογόνοι οργανισμοί αναπαράγονται με καταπληκτική ταχύτητα που τους επιτρέπει να αναπτύσσουν ανθεκτικότητα σε ορισμένα φάρμακα που δεν καταπολεμούνται πια.

Έτσι, είναι ανάγκη να χρησιμοποιούνται άλλα φάρμακα πιο δραστικά.

Η ισορροπία στη φύση μεταβάλλεται και εμφανίζονται νέοι παθογόνοι οργανισμοί.

Για το λόγο αυτό, προτείνεται ως πιο σωστός τρόπος αντιμετώπισης των ασθε νειών, η βιολογική καλλιέργεια με όλα τα μέσα και τις λεπτομέρειες και η κατα πολέμηση των βλαβερών με ουσίες επί βιολογικών βάσεων.

Οι δενδρώδεις καλλιέργειες, σαν εκμετάλλευση μακράς διαρκείας που είναι, πρέπει να γίνονται σε σωστές και κατάλληλες θέσεις.

Το κάθε είδος δένδρου είναι συγκεντρωμένο και ευδοκιμεί εκεί που το περι βάλλον ευνοεί την ανάπτυξη του.

Από τους οικολογικούς παράγοντες, όπως κλίμα, έδαφος, τοποθεσία κ.

λπ.

, επηρεάζεται η ανάπτυξη και καρποφορία των δένδρων κατά μεγάλο ποσοστό.

Οι χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα γίνονται πολλές φορές σοβαροί πα ράγοντες και επηρεάζουν αισθητά την παραγωγή.

Στην Ελλάδα, μεγάλες ζημιές παθαίνουν τα οπωροφόρα από τους ανοιξιάτι κους παγετούς.

Στο στάδιο αυτό, τα δένδρα είναι πολύ ευαίσθητα και θερμοκρα σίες 2 έως 4 βαθμούς κάτω απ' το μηδέν προξενούν ζημιές στα άνθη και τους καρπούς που μόλις έχουν δέσει.

Στις δενδρώδεις καλλιέργειες το έδαφος πρέπει να είναι βαθύ, να κατέχει καλή μηχανική σύσταση, να στραγγίζει καλά κατά τη βλαστητική περίοδο και να είναι γόνιμο.

Ο παραγωγός που καλλιεργεί βιολογικά, φροντίζει και εφαρμόζει μεθόδους συνεργασίας με τη φύση, με τα ωφέλιμα ζώα και με το καθετί που βοηθάει το σκοπό του.

Η συχνή εδαφοκάλυψη, η χλωρή λίπανση και η προληπτική προστασία των δένδρων από τα βλαβερά και τις ασθένειες με φυτικά εκχυλίσματα, πρέπει να εί ναι πάντα στο πρόγραμμα.

Ο υγρότοπος στην οικολογική γεωργία

Οι μικρές λιμνούλες, οι υγρόλακκοι, τα ρυάκια και γενικά οι υγρότοποι, στην ύπαιθρο, αποτελούν τα κυριότερα υπολείμματα σαν βιότοποι για διάφορα φυτά, ζώα και πουλιά.

Όλοι αυτοί οι υγρότοποι με τους οργανισμούς που βρίσκουν εκεί καταφύ γιο, οφελούν κατά κάποιο τρόπο και την οικολογική γεωργία.

Οι βιοκαλλιεργη τές πρέπει να δώσουν μεγαλύτερη σημασία και να φροντίζουν για μια λιμνούλα στον κήπο τους, στον οπωρώνα ή σε οποιοδήποτε κτήμα που έχουν.

Παρακάτω, δίνω μερικές οδηγίες για το πώς μπορεί να γίνει μια τέτοια λι μνούλα, εάν δεν υπάρχει, και τι πρέπει να προσέξει κανείς για να εκπληρώνει κάπως το σκοπό της.

φυσικά, υπάρχουν και ειδικά βιβλία που μπορεί κανείς να τα συμβουλευθεί, προτού αρχίσει το έργο.

Το μέγεθος της λίμνης

Φυσικά, όσο μεγαλύτερη είναι η λιμνούλα τόσο το καλύτερο, γιατί έτσι θα μπορέσουν περισσότερα υδρόβια ζώα και φυτά να εγκατασταθούν και να ευδο κιμήσουν.

Για έναν κήπο, όμως, που καλλιεργείται και έχει έκταση λιγότερη από ένα στρέμμα, αρκούν 810 τετραγωνικά μέτρα.

Τοποθεσία της λίμνης

Σημασία έχει, η λίμνη να μην είναι κάτω απ' τη σκιά δέντρων ή θάμνων.

Για να ευδοκιμήσουν τα φυτά και τα ζώα, η λίμνη πρέπει να λιάζεται τουλάχιστον 46 ώρες την ημέρα.

Επειδή πολλές φορές το φύλλωμα των δένδρων πέφτει μέ σα στη λίμνη και με τον καιρό σαπίζει, θα πρέπει ή να κόψουμε τα κλωνάρια που απλώνονται πάνω από τη λίμνη, ή να σκεπάζουμε τη λίμνη μ' ένα δίχτυ όσον καιρό πέφτουν τα φύλλα.

Πώς θα φτιάξουμε τη λίμνη

Αφού σκάψουμε το λάκκο σύμφωνα με το σχέδιο που κάναμε (μέχρι 80 πόντους στο βαθύτερο σημείο) και ισοπεδώσουμε το δάπεδο για να μην υπάρ χουν ανώμαλα σημεία και εξογκώματα, στρώνουμε μια στρώση με ψιλή άμμο, 510 εκατοστά πάχος.

Ακολουθεί το στρώσιμο του πλαστικού που προμηθευόμαστε από το εμπό ριο και το οποίο πρέπει να είναι χρώματος μαύρου.

Αντί για πλαστικό, μπορούμε να κάνουμε αδιαπέραστο το νερό και με ένα στρώμα από άργιλο.

Αυτός πρέπει να είναι καλής ποιότητας και το πάχος του στρώματος που θα επαλείψουμε να είναι 1 5 έως 20 εκατοστά.

Πάνω από το πλαστικό ή τον άργιλο, ακολουθεί η στρώση από το χώμα όπου θα φυτέψουμε τα διάφορα υδρόφυτα.

Το χώμα πρέπει να είναι ένα μίγμα από άμμο και λάσπη, φτωχό σε θρεπτικές ουσίες για να μη φυτρώνουν φύκια και άλλα ανεπιθύμητα φυτά.

Στις όχθες της λίμνης και στο ρηχό μέρος, βάζουμε με ρικές πέτρες έτσι που να σχηματίζουν κουφώματα και κρυψώνες για να βρί σκουν εκεί καταφύγιο τα διάφορα αμφίβια ζώα.

Το ίδιο κάνουμε και έξω από το νερό και γύρω από τη λίμνη, με διάφορα ξύλα και κούτσουρα πάνω στα οποία θα λιάζονται τα υδρόβια.

Προτού γεμίσουνε το λάκκο με νερό, φυτεύουμε στο χώμα που έχουμε στρώσει, τα διάφορα υδρόφυτα που επιθυμούμε.

Η φύτευση μπορεί να γίνει απευθείας στο χώμα με γυμνές ρίζες ή με τις γλάστρες τους που είναι συνήθως πλαστικές και με τρύπες στα πλάγια.

Όσον αφορά τα ζώα που θέλουμε να βάλουμε στη λίμνη, δεν υπάρχει περι θόριο επιλογής.

Αν πάρουμε από αλλού υδρόβια ζώα και αμφίβια και τα τοποθε τήσουμε στη λίμνη, πρώτον ενεργούμε αντιοικολογικά και, δεύτερο, τα ζώα δε θα μείνουν εκεί για πολύ καιρό, διότι δεν είναι ο βιότοπος τους.

Πρέπει να δείξουμε υπομονή και, με τον καιρό, θα έρθουν και θα εγκατα σταθούν μόνιμα στο καινούριο περιβάλλον.

Χρυσόψαρα ή άλλου είδους ψάρια δεν πρέπει να βάζουμε στην λίμνη, γιατί αυτά θα τρώγουν τα αυγά και τις λάβρες από τις νερονύμφες, τα βατράχια, τα διάφορα έντομα του νερού και άλλα αμφίβια, που είναι απαραίτητα για να πετύ χουμε την οικολογική ισορροπία που επιδιώκουμε στον κήπο ή στο κτήμα μας.

Η τεχνική της φύτευσης των θάμνων

1.Η δίοδος του ανέμου δεν πρέπει να είναι κάτω από 30% ούτε όμως και πάνω από 50%.

Δηλαδή, ο αέρας πρέπει να βρίσκει διάκενα και να πνέει πίσω από το εμπόδιο με μειωμένη ταχύτητα.

Εάν ο φράχτης είναι πολύ πυκνά φυτεμένος και σχεδόν αδιαπέραστος, τότε υπάρχει κίνδυνος να υπερπηδήσει ο άνεμος και, μετά από μια μικρή από σταση, να συνεχίσει να πνέει με την αρχική του ταχύτητα.

2.Για να φτιάξουμε ένα φράχτη με διαφορετικά ύψη, πρέπει να φυτέ ψουμε δενδρύλια, θάμνους και ημίθαμνους με διαφορετική πυκνότητα κλά δων και φύλλων.

3.Ο φράκτης που σχηματίζουμε, πρέπει να εκτείνεται και πέρα από την έκταση που θέλουμε να προστατεύσουμε, για να μη χρειασθεί να φυτέψουμε δενδρύλλια και από τα πλάγια.

Μπορούμε να εμποδίσουμε τον άνεμο, όχι μόνο με θαμνοφυτείες αλλά και με τεχνητές εγκαταστάσεις από διάφορα αντικείμενα, όπως είναι οι καλα μωτές, δοκάρια σε είδος φράκτη, πλεκτάνες, κ.ά.
Αυτά τα αντικείμενα προ στασίας από τον ισχυρό άνεμο έχουν το προτέρημα να μετακινούνται όποτε θέλουμε και να εγκαθίστανται όπου είναι ανάγκη.

Εκτός απ' αυτό, τα τεχνητά αυτά μέσα δεν συναγωνίζονται τα γεωργικά φυτά στην τροφοδοσία με νερό και θρεπτικά συστατικά.

Εγκαταστάσεις θαμνοστοιχιών με σκοπό να προφυλάξουν τις καλλιέρ γειες από τον άνεμο, εξυπηρετούν τον σκοπό τους πλήρως, μόνον όταν προηγηθούν διάφορες κλιματολογικές μετρήσεις και διαπιστωθεί η κατεύθυν ση απ' όπου πνέει ο άνεμος.

Για να γίνει αυτό, πρέπει και οι ίδιοι οι γεωργοί να το επιθυμούν και να βοηθήσουν διαθέτοντας μερικά μέτρα από τα κτήματα τους, προσέχοντας και φροντίζοντας τα φυτά και, τελικά, βοηθώντας στο φύτεμα και, με χρήματα, στην προμήθεια των φυτών.

Εγκατάσταση θαμνοστοιχιών

Το να φτιάξουμε θαμνοφράχτες με φυτά που να πληρούν απόλυτα τις προϋποθέσεις, όπως: αντοχή στο δυνατό άνεμο, γρήγορη ανάπτυξη, να είναι πυκνόκλαδα και πυκνόφυλλα, ν' αντέχουν σε αρρώστιες, να έχουν λιγότερες απαιτήσεις κ.

λπ.

, είναι πολύ δύσκολο.

Τα κωνοφόρα, έχουν κάποια σπουδαιό τητα λόγω του ότι, και το Χειμώνα, μπορούν να προστατεύουν από τον άνεμο.

Όμως δε μεγαλώνουν γρήγορα, και προτιμούν καλό έδαφος.

Υπάρχουν μερικά, όπως τα κυπαρίσσια, οι τούγιες και μερικά υποείδη πεύ κης, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε φράχτες, όμως πάντα μαζί με φυλλο βόλα.

Από τα πλατύφυλλα, υπάρχει ένα πλήθος από δενδρύλλια, θάμνους, ημί θάμνους και διάφορους κλώνους και ποικιλίες που μπορούν να συνδυασθούν σε Φράχτες.

Οι επόμενες τρεις κατηγορίες περιέχουν φυτά κατάλληλα για ανεμοφρά χτες, όταν συνδυασθούν ανάλογα με το ύψος τους.
Α.θάμνοι (ημίθαμνοι) ύψους μέχρι 1,5 μέτρο.

Λιγούστρο, το κοινό Ligustrum Vulgare
Λονικέρη, η ξυλώδης Lonicera Xylosteum
Ιτιά, η πορφυρή Salix Purpurea
Ράμνος, πετραία Rhamnus Pupestris
Ηβίσκος, ο συριακός Hibiscus Syriacus
Ευώνυμος, ο ευρωπαϊκός Euonymus Europaeus Β.

θάμνοι ύψους ενός μέχρι 2,5 μέτρα.

Γαύρος, ο μπετουλοειδής =>Carpinus Betulus
Πασχαλιά => Syringa Vulgaris
Κουφοξυλιά =>Sambucus Racemosa
Λονικέρη η νομισματόφ. =>Lonicera Numulatifolia

Γ.θάμνοι (δενδρύλλια) ύψους πάνω από 2,5 μέτρα.


Σφένδαμος ο πεδινός Acer Campestre
Αγριοφουντουκιά Corylus Colurna
Κράταιγος Crataegus Oxyacanthoides
Αγριοκερασιά Prunus Mahaleb
φυλήρα καρδιόσχημος Tilia Cordata κ.λπ.

Θα πρέπει να προσέξουμε, οι θάμνοι που θα φυτέψουμε να μην έχουν πλατύ ριζικό σύστημα και μας εμποδίζουν στα οργώματα και σκαλίσματα.Π.χ.
η Ακακία, η Λεύκη, η Τσαπουρνιά, η φτελιά και η Σημύδα απλώνουν τις ρίζες τους και δημιουργούν προβλήματα.

Ανεμοφράχτες και οικολογική γεωργία

Τα ξυλώδη φυτά, γνωστά σ* όλους μας σαν αγριόδενδρα, σαν θάμνοι ή σαν βάτα, συμβάλλουν όχι μόνο στη διάρθρωση και τη ζωοποίηση του τοπίου, και την ισορροπία του φυσικού περιβάλλοντος με αισθητική και ηθική επίδραση επί του ανθρώπου, αλλά οφελούν και τη γεωργία, κατά πολλούς τρόπους.

Επειδή κι εδώ οι γνώμες για την οφελεια των θάμνων και θαμνοστοιχιών για τη γεωργική παραγωγή είναι διχασμένες, θ' αναφέρω σε συντομία τα σπουδαιότερα χαρακτηριστικά του τρόπου αυτού της προστασίας των καλλιεργειών και τη σημασία του για την βιολογική καλλιέργεια.

Η ιδέα να προστατεύουμε τις καλλιέργειες μας από οτιδήποτε με μια μεθοριακή γραμμή από θάμνους ή δενδρύλια δεν είναι καινούρια στη γεωργία.

Απλά και μόνο, τέτοιοι φυσικοί θαμνοφράχτες παραμελήθηκαν ή εκχερσώθηκαν από τους ίδιους τους γεωργούς.

Και αυτό, είτε γιατί θέλησαν να μεγαλώσουν κατά μερικούς πόντους τα χωράφια τους, ή γιατί θεώρησαν περιττό το όφελος μπροστά στα λιπάσματα, ραντίσματα και άλλα μέσα που διαθέτει η τεχνολογία, είτε, τελικά, γιατί νομίζουν πως εκεί, μέσα στους θάμνους, φωλιάζουν και κρύβονται άγρια ζώα, πουλιά και έντομα οπωσδήποτε βλαβερά και επικίνδυνα για την καλλιέργεια.

Για οποιοδήποτε όμως λόγο και αν κατάστρεψαν, ελάττωσαν ή αδιαφόρησαν για τα θαμνοειδή, είναι σίγουρο ότι παραμέλησαν ένα παράγοντα πολύ σπουδαίο για τις καλλιέργειες.

Οι θαμνοστοιχίες προφυλάσσουν από τον δυνατό αέρα.

Ο αέρας όταν φυσάει ανεμπόδιστος αποσπά και μεταφέρει τους ορυκτούς κόκκους από την κύρια μάζα του εδάφους κυρίως στα αμμώδη εδάφη.

Η ζημιά που προκαλείται είναι γρήγορη αποξήρανση και, σε ειδικές περιπτώσεις, μεταφορά σωρών από χώματα.

Το σταμάτημα του αέρα σ' έναν ιδεώδη φράκτη υπολογίζεται στο εικοσαπλάσιο του ύψους του.

Δηλαδή ένας θαμνοφράχτης ύψους 5 μετρ.

θα είχε μια προστατευτική ικανότητα μήκους 1 00 μέτρων.

Σ' αυτά τα 100 μέτρα, στην υπήνεμο πλευρά, όπου επικρατεί σχεδόν νηνεμία, δημιουργείται ένα εντελώς διαφορετικό μικροκλίμα με μεγαλύτερη θερμο κρασία και λιγότερη εξάτμιση του νερού.

Στην υπήνεμο πλευρά, η διάρκεια της βλάστησης παρατείνεται μέχρι και δεκαπέντε ημέρες.

Έρευνες που έγιναν σε τέτοιες τοποθεσίες πίσω από δενδροστοιχίες, έδειξαν ότι μπορούν να επιτευχθούν υψηλότερες αποδόσεις στο σιτάρι μέχρι 25% και στα δε χορτοειδή μέχρι 70%.

Μειονεκτικά, όμως, επιδρούν οι θαμνοφράχτες όταν βρίσκονται κοντά σε υγρολίβαδα, υγρότοπους και χωράφια με υπερβολική υγρασία.

Εδώ, την Άνοιξη, το χώμα αργεί να στεγνώσει και συνεπώς καθυστερεί οποιαδήποτε καλλιέργεια.

Εκτός από το ρόλο της προστασίας από τον άνεμο που έχουν οι δενδροστοιχίες, προστατεύουν και τα εδάφη από τη διάβρωση και τη δημιουργία χειμάρων στα χωράφια.

Τα γεωργικά εδάφη δεν έχουν εκείνο το ριζικό σύστημα που έχουν τα δασικά, και το χώμα αποσπάται, διαλύεται και παρασύρεται από το νερό.

Το φαινό μενο αυτό παρατηρείται κυρίως στα αμμώδη εδάφη και στα χωράφια που έχουν κάποια κλίση.

Οι θαμνοστοιχίες προσφέρουν επίσης προστασία και στα ζώα (αγελάδες, άλογα, πρόβατα κ.

λπ.

) που βόσκουν στα λιβάδια και βοσκότοπους και είναι εκτεθιμένα στο δυνατό άνεμο.

Κατά τους Mase, Fialla 1 985 και Maurer 1 971, οι αγελάδες που έχουν τη δυνατότητα να ξεκουράζονται το Καλοκαίρι κάτω από σκιά, αποδίδουν και 1 5% περισσότερο γάλα.

Ο Kummer, 1955, διαπίστωσε ότι τα βοοειδή που ανεμοδέρνονται διαρκώς σε απροστάτευτους βοσκότοπους προσβάλλονται ευκολότερα από φυματίωση.

Όμως, η ωφέλεια των θαμνοφυτειών δε σταματάει εδώ.

Σ' αυτές, βρίσκουν καταφύγιο και φωλιάζουν χιλιάδες μικρά ζώα, ζωύφια και άλλοι μικροοργανισμοί.

Η ύπαρξη όλων αυτών των ζώντων οργανισμών είναι απαραίτητη για την ισορροπία του οικοσυστήματος στη φύση.

Όταν καταστρέφουμε ένα θάμνο, ένα δεντράκι ή οποιοδήποτε φυτό, αφαιρούμε κι ένα εξάρτημα από τον όλο μηχανισμό που ονομάζεται φυσικό περιβάλλον.

Τα τελευταία είκοσι χρόνια, στον τόπο μας, πάνω από 20% των θάμνων έχουν εκχερσωθεί.

0 αναδασμός, η διάνοιξη νέων δρόμων, η διαμόρφωση χειμάρων, οι αμμοληψίες, τα οικόπεδα και όχι λιγότερο οι γεωργοί, είναι η αιτία για το σημερινό κατάντημα.

Στους θάμνους, λοιπόν, ζουν και φωλιάζουν διάφορα πουλιά, όπως ο κότσυφας, η ποταμίδα, ο συκοφάγος, ο σπίνος, ο μελισσοφάγος κ.ά.

τα οποία τρέ φονται με έντομα, κάμπιες και άλλα βλαβερά για τη γεωργία.

Τα αγριοβότανα και η σημασία τους για το έδαφος

Δε χωράει αμφιβολία ότι ο σημερινός γεωργός καλλιεργεί αντιοικολογικά, σε βάρος των φυσικών αγαθών, και η μέθοδος του επιδρά ρυπαντικά και δηλη τηριάζει το περιβάλλον, φθείροντας σημαντικά την πανίδα και τη χλωρίδα, τους μικροοργανισμούς του εδάφους, τα υπόγεια ύδατα και κατά συνέπεια την υγεία των ανθρώπων και ζώων, με τις τοξικές ουσίες στα είδη διατροφής.

Ένα όμως από τα σπουδαιότερα προβλήματα που απασχόλησαν και απα σχολούν το γεωργό, είναι τα αγριοβότανα ή ζιζάνια που φυτρώνουν στα χωρά φια και στον κήπο του.

0 γεωργός προσπαθεί με κάθε τρόπο να καταπολεμήσει τα ζιζάνια, χωρίς να γνωρίζει τη σημασία και τη σπουδαιότητα τους για την παραγωγικότητα του εδάφους του, για τη ζημιά που προκαλεί στο φυσικό περιβάλλον και για το ότι βλάπτει μέχρι εξαφάνιση σπάνια είδη αγριοβότανα όπως είναι το αγρόστεμμα, το μπλουέ, η παπαρούνα, διάφορα είδη άγριας βρώμης και πολλά άλλα.

Ανάλογα με τις κλιματικές προϋποθέσεις και τις εκάστοτε εδαφικές κατα στάσεις, φυτρώνουν αγριοβότανα με ειδικές απαιτήσεις και ικανότητες που σχη ματίζουν ομάδες, τις λεγόμενες φυτοκοινωνίες.

Αυτές οι φυτοκοινωνίες που είναι άριστα προσαρμοσμένες με το περιβάλ λον τους, προστατεύουν μέσα σ' όλα και το έδαφος από την απόπλυση και διά βρωση από τις βροχές.

Επειδή και οι φυτοκοινωνίες από ζιζάνια στους αγρούς των αροτριαίων καλ λιεργειών, στους λειμώνες, τους λαχανόκηπους κ.

λπ.

εξαρτώνται κατά ένα με γάλο μέρος από το σταθμό τους, θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε τις φυ τοκοινωνίες αυτές σαν «βιοαντιδραστήρες» κατά τη χαρτογράφηση και γνωμά τευση του εδάφους.

Ο πρακτικός και παρατηρητικός γεωργός μπορεί με τη βοήθεια των αγριό χορτων που φυτρώνουν στα χωράφια του ν' αναγνωρίσει εγκαίρως καταστά σεις από ελλείψεις και πλεονάσματα στο έδαφος και να ελέγξει και διαπιστώσει εάν τα φυτά που καλλιεργεί, είναι ή όχι τα κατάλληλα για την τοποθεσία αυτή.

Μεταξύ των ειδών μιας φυτοκοινωνίας που ευδοκιμούν σε μια τοποθεσία, υπάρχει ένας συνεχής ανταγωνισμός και συγχρόνως μια φυσική επιλογή από φυτά ειδικά γι' αυτή την τοποθεσία.

Έτσι, με τη διαλογή αυτή, προκύπτουν αγριοβότανα που σχηματίζουν μαζί με τα καλλιεργούμενα φυτά μια κοινωνία άριστα εξοικειωμένη, και είναι στο χέρι του γεωργού ν' αλλάξει έναν ή περισσότερους παράγοντες (φως, θερμοκρασία, νερό, θρεπτικές ουσίες, χρόνο σποράς κ.λπ.

) ή, με το σύστημα αμειψισποράς, να επηρεάσει τα ζιζάνια προς όφελος του και, μάλιστα,μερικά είδη να τα καταπο λεμήσει ίσαμε τα βάθη των ριζών.

Βότανα, όπως είναι η αγριάδα και τα αγγάθια, εξολοθρεύονται με την αλλη λοσπορά από δημητριακά και κηπευτικά.

Άλλος τρόπος για να εμποδίσουμε τον πολλαπλασιασμό μερικών ζιζανίων είναι η καθυστέρηση της σποράς την Άνοιξη ή το φθινόπωρο,τότε που φυτρώ νουν πολλά βότανα.

Επίσης μερικά βότανα, χαρακτηριστικά για την υψηλή οξύ τητα που προτιμούν, εμποδίζονται σημαντικά στην ανάπτυξη τους όταν ρίξουμε στο έδαφος ασβέστιο π.χ.

αγριολάμποτο, μαρτιάκο, σκορδοβότανο.

Στο χώμα, υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός από σπόρους διάφορων αγριό χορτων που περιμένουν τις κατάλληλες συνθήκες για να φυτρώσουν.

Αρκεί να ρίξουμε μια ματιά στα αναχώματα και στους σωρούς από χώματα που προέρχονται από οικοδομές, ανασκαφές, διανοίξεις δρόμων κ.

λπ.

, όπου θα δούμε, την πρώτη χρονιά, μια μεγάλη ποικιλία από αγριόχορτα να φυτρώνουν και ν' ανθίζουν.

Μεταξύ των άλλων, οπωσδήποτε, το χαμομήλι και την παπα ρούνα.

Τον επόμενο χρόνο, φυτρώνουν άλλα είδη από φυτά, και σχηματίζουν φυ τοκοινωνίες που κυριαρχούν και καταπνίγουν κάθε άλλο φυτό που δεν ταιριάζει στην παρέα τους.

Όλα τα φυτά με τις ρίζες τους δεν αφομοιώνουν μόνο τις θρεπτικές ουσίες, αλλά και από τις ρίζες αποβάλλουν ορισμένες ουσίες, οι οποίες προκαλούν διά φορες αντιδράσεις στο χώμα.

Δηλαδή, μεταξύ φυτού και εδάφους υπάρχει μια συνεχής αλληλοεπίδραση.

Οι γεωργοί, πριν από πενήντα ή εκατό χρόνια, ίσως να μην ξέρανε τι ακρι βώς γίνεται στο χώμα με τα αγριόχορτα, αλλά άφηναν κάθε τρία ή τέσσερα χρό νια τα χωράφια τους χέρσα (αγρανάπαυση).

Τα χωράφια, στο διάστημα αυτό, αναπαύονταν, δυνάμωναν και ήταν έτοιμα για την επόμενη σπορά ή φυτεία, με αισθητά μεγαλύτερη απόδοση.

Πρασιά είδους «Λοφίσκος»

Η μέθοδος να φυτεύουμε τα κηπευτικά μας σε πρασιές «λοφίσκο» εφαρμό ζεται από πολλούς βιοκαλλιεργητές.

0 λοφίσκος δεν είναι άλλο τίποτα, παρά μία κομπόστ που δεν τη μετατοπίζουμε ούτε την ανακατώνουμε, αλλά τη φτιά χνουμε σε στρώματα από διάφορες οργανικές ουσίες τις οποίες αφήνουμε να σαπίσουν.

Η απόδοση των φυτών στο λοφίσκο είναι πολύ μεγαλύτερη από ό,τι στις συνηθισμένες πρασιές.

Εδώ, τον πρώτο χρόνο, φυτεύουμε είδη φυτών που έχουν μεγάλη ανάγκη από θρεπτικές ουσίες οργανικής προέλευσης.

Τα προτερήματα από την πρασιά «λοφίσκος» είναι ότι έχουμε περισσότε ρον χώρο για φύτευμα, λόγω της καμπύλης που κάνει η πρασιά.

Επίσης, για το φτιάξιμο του λοφίσκου, χρησιμοποιούμε πολλές άχρηστες ουσίες από τον κήπο και την κουζίνα, οι οποίες με το σάπισμα θα ωφελήσουν τα φυτά.

Άλλο καλό που έχει ο λοφίσκος είναι ότι αναπτύσσει μεγαλύτερη θερμο κρασία λόγω του σαπίσματος των οργανικών ουσιών και έτσι θα μπορέσουμε να καλλιεργήσουμε είδη κηπευτικών που αγαπούν τη θερμοκρασία, όπως είναι οι ντομάτες, οι μελιτζάνες, τα αγγουράκια και άλλα.

Σαν μειονέκτημα της πρασιάς «λοφίσκος» μπορούμε ν' αναφέρουμε το ότι ξηραίνεται γρηγορότερα και θα πρέπει να την ποτίζουμε συχνότερα ή να εφαρ μόζουμε εδαφοκάλυψη με άχυρα, χόρτα, ροκανίδια, φύλλα δένδρων κ.ά.

Επίσης, υπάρχει ο κίνδυνος στο κέντρο του λοφίσκου, εκεί όπου είναι τα κλαδιά και υπάρχει ευρυχωρία, να φωλιάζουν οι αρουραίοι και από εκεί να κά νουν εξορμήσεις στον κήπο μας και να προκαλούν ζημιές.

Συγκαλλίεργεια

Το εάν η μέθοδος της συγκαλλιέργειας στη βιολογική καλλιέργεια είναι απόλυτα σωστή ή όχι, δεν είναι ακόμα γνωστό.

Επιστημονικές βάσεις δεν υπάρχουν ακόμα, και ένα τέτοιο πράγμα απαιτεί έρευνες, χρόνο και κόπο.

Σήμερα, οι γεωργοί και κηπουροί που καλλιεργούν βιολογικά, δοκιμάζουν και πειραματίζονται μόνοι τους ή αρκούνται στα αποτελέσματα και στην πείρα άλλων που δοκίμασαν πρωτίτερα με ικανοποιητικά αποτελέσματα.

Κατά το σύστημα αυτό, φυτεύονται κηπευτικά με διαφορετικό χρόνο ωρί μανσης και συγκομιδής στην ίδια πρασιά, φυτά με διαφορετικό ριζικό σύστημα και φυτά με διαφορετικές απαιτήσεις σε θρεπτικά στοιχεία.

Το σύστημα αυτό πα ρουσιάζει ενδιαφέρον και απαιτεί σκέψη και μελετημένο πλάνο φύτευσης.

Τα είδη που ωριμάζουν νωρίτερα πρέπει ν' αναπληρώνονται με άλλα είδη τα οποία πρέπει να ταιριάζουν με τα γειτονικά.

"Ομως, είναι γεγονός ότι τα φυτά σε συγκαλλιέργεια ευδοκιμούν καλύτερα από τα άλλα σε μονοκαλλιέργεια.

Αποτελούν ένα είδος φυτοκοινωνίας που προσαρμόζεται στο περιβάλλον όπου φυτρώνουν και βρίσκονται σε συνεχή ανταγωνισμό μεταξύ τους.

Το ένα είδος εξαρτάται από το άλλο, αλληλοπροστατεύονται και επηρεά ζονται προς όφελος τους και σε βάρος των βλαβερών εντόμων και των άλλων ασθενειών.

Ζώα που ωφελούν τη βιοκαλλιέργεια

Οι πράσινες και μαύρες αψίδες (ψείρες) εκτός που εξασθενίζουν τα φυτά καθώς τρέφονται από το χυμό τους, τους μεταδίδουν και διάφορες ιώσεις.

Σαν βιολογική καταπολέμηση των αφίδων αυτών, εκτός από τα διάφορα φυτικά παρασκευάσματα, μπορούμε να εφαρμόσουμε την εδαφοκάλυψη με κομπόστ, συγκαλλιέργεια με κάρδαμο σαν απωθητικό και ράντισμα με ένα μίγμα από αποτσίγαρα, οινόπνευμα και πράσινο σαπούνι.

Επίσης, τα έντομα πασχαλίτσα, διαφανόμυγα και αιωρούμενη μύγα, που είναι οι εχθροί των αφίδων, πρέ πει να τα προστατεύουμε (από τη χη μεία) και να φροντίζουμε για την παρα μονή τους στον κήπο ή στο κτήμα μας.

Ο βιοκαλλιεργητής φροντίζει να έ χει πάντα στον κήπο του ή στον οπω ρώνα του φωλιές ή κρυψώνες για να προσελκύει τα διάφορα πουλιά.

Ψαλίδα Forficula Auricularia
Το έντομο «ψαλίδα» (Forficula Auricularia) που είναι εντελώς ακίνδυνο για τον άνθρωπο, είναι ωφέλιμο του κήπου διότι τρέφεται με ψείρες και άλλα μικρότερα έντομα.

Επειδή μόνο τη νύχτα ψάχνει την τροφή του, ο βιοκαλλιεργητής πρέπει να φροντίζει για κρυψώνα και ασφαλές καταφύγιο της ημέρας.

Γλάστρες διάφορων τύπων, όπως και κονσερβοκούτια γεμάτα με άχυρο, με μαλλί ή με ξηρά χόρτα, α ποδείχθηκαν σαν τα καλύτερα καταφύγια της ψαλίδας κατά την ημέρα.

Οι φωλιές αυτές πρέπει να κρέμονται ανάποδα από κάποιο κλαδί και να έχουν επαφή με τον κορμό.

Άλλα βιολογικά μέσα φυτοπροστασίας

Σκόνη από φύκια: Τη σκόνη τη ρίχνουμε πάνω στα φυτά για προστασία από τα μυρμήγκια, το δορυφόρο της πατάτας, τις πιερίδες και τη μύγα των καρό των και των κρεμμυδιών.

Στάχτη από ξύλο: Τη ρίχνουμε πάνω στα βρεγμένα φυτά του κήπου και στο χώμα, για να τα προφυλάξουμε από τα σαλιγκάρια και διάφορα έντομα.

Βραστό νερό: Το ρίχνουμε πάνω και μέσα στις φωλιές των μυρμηγκιών και στην τρύπα του κρεμμυδοφάγου.

Κενά μπουκάλια
: Τα παραχώνουμε σκόρπια στον κήπο έτσι ώστε το άνοιγ μα να εξέχει από το χώμα.

Το παραμικρό φύσημα του αέρα δημιουργεί θόρυβο (σφύριγμα), τον οποίο αντιλαμβάνονται τα τρωκτικά του εδάφους και σταμα τούν το φάγωμα ή αλλάζουν πορεία.

Βρεγμένα πανιά ή τσουβάλια
: Τα απλώνουμε στα ενδιάμεσα και στα δρο μάκια του κήπου.

Από κάτω κρύβονται και βρίσκουν δροσιά οι κουβαρίδες και οι γυμνοσάλιαγκοι τους οποίους μαζεύουμε και τους εξαφανίζουμε.

Μπίρα
: Σε κονσερβοκούτια ή κουβαδάκια, παραχωμένα ίσα με το έδαφος, ρίχνουμε ίσαμε το 1 /3 μπίρα.

Τα σαλιγκάρια προσελκύονται από τη μυρωδιά της μπίρας και, προσπαθώντας να πιουν, πέφτουν μέσα στο βαθύ κουτί.

Την επομέ νη, τα περισυλλέγουμε και τα εξαφανίζουμε.

Πατάτα κομμένη: Πατάτες κομμένες στη μέση και με λίγο βαθούλωμα από την κομμένη μεριά τις βάζουμε με την κόψη πάνω στο χώμα.

Εκεί, στο κοίλωμα, πάνε και τρυπώνουν οι σιδηροσκώληκες, οι σαρανταποδαρούσες, οι κουβαρί δες και άλλα βλαβερά ζωύφια.

Ξυνόγαλο: Ξυνόγαλο ανακατεμένο με τσουκνιδοζούμι χρησιμοποιούμε για ράντισμα των κηπευτικών σαν προληπτικό μέτρο από κάθε έντομο που προ σβάλλει τα φύλλα.

Σαπουνόνερο: Με σαπουνόνερο (200 γρμ.

πράσινο σαπούνι σε ένα λίτρο βραστό νερό) μαζί με 5% οινόπνευμα, ραντίζουμε τα φυτά για προστασία από τις αφίδες, τον τετράνυχο και άλλα μυζητικά έντομα.

Πριονίδια: Ξηρά πριονίδια σκορπάμε γύρω από το νεαρό λάχανο, ανάμεσα στις σειρές από φράουλα και φασολάκια.

Με τον τρόπο αυτό, προστατεύουμε τα φυτά από τα σαλιγκάρια και συγχρόνως κάνουμε και εδαφοκάλυψη.

Σκύβαλα
: Τα σκύβαλα (ψιλό άχυρο) από κριθάρι τα σκορπάμε σε ένα στρώ μα πάχους 23 εκατοστά ανάμεσα στα φυτά για να τα προστατεύσουμε από τα σαλιγκάρια.

Τα κυριότερα παρασκευάσματα των φυτών

Τα περισσότερα φυτικά παρασκευάσματα είναι κοπρόνερα ή λιπάσματα και συγχρόνως φάρμακα που κρατούν σε απόσταση τα διάφορα βλαβερά από τις καλλιέργειες μας.

Προκύπτουν από τη διάλυση των συστατικών του φυτού αφού παραμείνουν στο νερό για αρκετές ώρες, ημέρες ή και εβδομάδες, ανάλο γα με το φυτό και με την περίπτωση.

Σχεδόν όλα τα παρασκευάσματα που περιγράφονται στα επόμενα άρθρα, τα οποία και χρησιμοποιήθηκαν με ικανοποιητικά αποτέλεσματα, έχουν σαν βάση τα δέκα (10) λίτρα βροχόνερο ή νερό που έχει καθήσει μερικές ημέρες.

Σαν δοχεία, χρησιμοποιούμε ξύλινα ή πλαστικά βαρέλια ή και κουβάδες εάν πρόκειται για μικρές ποσότητες.

Σε καμιά όμως περίπτωση δεν χρησιμοποιούμε μεταλλικά σκεύη, διότι γρήγορα θα σκουριάσουν και θα επηρεάσουν άσχημα το παρασκεύασμα.

Αφού βάλουμε τα κομμάτια του φυτού στο νερό, τα ανακατεύουμε για να μουσκέψουν καλά και τ' αφήνουμε στον ήλιο να βράσουν ή να ζυμώσουν, όπως λέμε.

Κατά το διάστημα αυτό, πρέπει τα βαρέλια να είναι ξεσκέπαστα (αερισμός) και κατά διαστήματα να τ' ανακατεύουμε.

Όμως, για λόγους ασφαλείας, πρέπει τα βαρέλια να είναι κλεισμένα με δυκτυωτό σύρμα για να μην παίζουν παιδιά με το νερό, να μην πέφτουν μέσα σκουπίδια και να μην πίνουν τα πουλιά από αυτό.

Το φυτοζούμι αυτό είναι καυτερό, ελαφρά δηλητηριώδες και μυρίζει άσχημα.

Μετά τις δύο εβδομάδες που θα έχει τελειώσει πλέον η ζύμωση, στραγγί ζουμε το υγρό και το αποθηκεύουμε σε δοχεία που κλείνουν.

Τώρα, είναι έτοιμο για λίπανση ή ράντισμα, ανάλογα την περίπτωση, αφού πρώτα αραιωθεί.

Τσουκνίδα URTICA DIOICA


Είναι το φυτό που μας προκαλεί φαγούρα και πρήξιμο όταν το πιάσουμε.

Κάνει μεγάλα, τριχωτά βλαστάρια και τα φύλλα του είναι ωοειδή, πριο νωτά και μυτερά στην άκρη.

Τα φύλλα του φυτού περιέχουν ξανθοφύλλη, ισταμίνη, ένζυμα κ.ά.

Για το έμβρεγμα, παίρνουμε ένα κιλό χλωρή ή 200 γρμ.

ξερή μάζα.

Το 1:10 αραιωμένο κοπρόνερο το χρησι μοποιούμε σαν αζωτούχο λίπασμα.

Το δε 1:20, για ραντίσματα κατά των α ψίδων.

Ωστόσο, από πολλούς βιοκαλ λιεργητές χρησιμοποιείται και σαν δυ ναμωτικό στα κηπευτικά, με ικανοποι ητικά αποτελέσματα.

Στεκουλι — SYMPHYTUM OFFICINALE



To φυτό έχει ύψος μέχρι 60 εκ.

με πολλές διακλαδώσεις.

Τα φύλλα του είναι ωοειδή λογχοειδή και τριχωτά.

Έχει άνθη σωληνωτά, λευκά ή μωβ.

φυτρώνει σε υγρά λειβάδια, σε ό χθες ποταμών και σε χαντάκια.

Περιέ χει διάφορες ουσίες, όπως πτητικό λά δι, γαλλικό οξύ, ρητίνη, κάλιο κ.

ά.

Για να κάνουμε έμβρεγμα, παίρνουμε ένα κιλό χλωρή ή 200 γρμ.

ξερή μάζα του φυτού.

Το χρησιμοποιούμε αραιωμένο 1:10 σαν λίπασμα, κυρίως για τις ντο μάτες, επειδή περιέχει κάλιο.

Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί και γενικά σαν δυναμωτικό.

Αψιθιά ARTEMISIA ABSINTHIUM

Είναι φυτό με δυνατή και βαριά ο σμή και με πικρή γεύση.

Οι βλαστοί του είναι σκεπασμένοι με χνούδι που έχει χρώμα ασημί, φυτρώνει σε χέρ σους τόπους, σχεδόν σ' όλη την Ελλά δα.

Το θερμό έμβρεγμα του (300 γρμ.

χλωρή ή 50 γρμ.

ξερή μάζα) αραιωμέ νο 1:3 χρησιμοποιείται σαν απωθητι κό ράντισμα για μυρμήγκια, αφίδες, κάμπιες, τετράνυχο κ.λπ.

Πολυκόμπι — EQUISETUM ARVENSE

To φυτό αυτό υπάρχει άφθονο στη φύση και φυτρώνει κατά ομάδες στα χαντάκια, στα χωράφια και σε υ γρά μέρη.

Τα φύλλα του, που είναι σαν βε λόνες, σχηματίζουν κόμβους, όπως λέει και το όνομα.

Περιέχει πυρίτιο.

Για να φτιάξουμε κοπρόνερο, παίρ νουμε ένα κιλό χλωρή ή 200 γρμ.

ξε ρή μάζα σε 1 0 λίτρα βροχόνερο και το αφήνουμε δύο εβδομάδες να ζυμώσει.

Το αραίωμα 1:5 χρησιμοποιείται σαν ανοιξιάτικο ράντισμα των κηπευτικών μας εναντίον των μυκώσεων.

Το πυρί τιο που περιέχει, βοηθά τα νεαρά φυτά ν' αποκτούν σκληρή επιδερμίδα, πράγμα που εμποδίζει τα έντομα να ει σβάλλουν σ' αυτά.

Φτέρη PTERIDIUM AQUILINUM

Είναι γνωστή η φτέρη που έχουμε άφθονη στα ελληνικά βουνά, με τα μα κριά σαν φτερά φύλλα της και τις πολύ βαθιές ρίζες.

Για το παρασκεύασμα, παίρνουμε ένα κιλό χλωρή ή 200 γρμ.

ξερή μάζα και το περιχύνουμε με βραστό νερό.

Μετά από δύο ώρες, το στραγγίζουμε και το ζουμί αραιωμένο 1:1 0 το χρησι μοποιούμε για ράντισμα των οπωρο φόρων δένδρων σαν προφυλακτικό από κάθε είδους αφίδες.

Μελισσόχορτο MELISSA OFFICINALIS

Μικρός πολυετής θάμνος με φύλ λα ωοειδή και οδοντωτά.

Άνθη μικρά άσπρα ή ρόδινα.

Τα φύλλα του φυτού έχουν άρωμα λεμονιού.

φυτρώνει σ' όλη την Ελλάδα.

Συ χνά, το καλλιεργούν στους κήπους των σπιτιών.

Περιέχει τις ουσίες γερα νιόλη, αλδεΰδες, αιθέριο έλαιο κ.λπ.

Με τα ψυχρά εμβρέγματα που φτιά χνουμε από τα φύλλα του, καταβρέ χουμε τα κηπευτικά μας για προστασία από ψείρες και μικρά έντομα.


Βασιλικός OCINIUM BASILIKUM


Είναι ο βασιλικός, γνωστός σαν μονοετές καλλωπιστικό φυτό.

Υπάρ χουν πολλές ποικιλίες και όλες έχουν θαυμάσιο άρωμα που αναδίνεται από όλα τα μέρη του φυτού.

Το φυτό είναι γνωστό για τις αντι σηπτικές του ιδιότητες.

Το φυτεύουμε σε διάφορα μέρη του κήπου για να προστατεύσουμε τα διάφορα φυτά που καλλιεργούμε από έντομα, τρωκτικά και άλλα θερμόαιμα του κήπου.


Σκόρδο ALLIUM SATIVUM

Είναι γνωστό σ' όλους μας φυτό που τρώμε τον βολβό του, με την τόσο έντονη μυρωδιά και την καυτερή γεύση.

Είναι φυτό που δεν πρέπει να λεί πει από κανένα κήπο.

Η μυρωδιά του απομακρύνει διάφορα θερμόαιμα ζώα από τα φυτά μας.

Με το θερμό έμβρεγμα του (500 γρμ.στουμπηγμένο σκόρδο σε 1 0 λίτρα ζε στό νερό επί 20 λεπτά της ώρας), α ραιωμένο 1:10 (1 μέρος έμβρεγμα με 10 μέρη νερό) καταβρέχουμε τα κη πευτικά μας (πατάτες, φράουλα, ντο μάτες κ.ά.) κατά των μηκώσεων.

Χαμομήλι — MATRICARIA CHAMOMILLA

Είναι μικρό μονοετές φυτό με φύλλα σχισμένα σε πολλά νηματοειδή τμήματα.

Τα λευκά άνθη του είναι μι κρά και το άρωμα τους ξεχωρίζει από τις άγριες μαργαρίτες.

Τα άνθη του πε ριέχουν αιθέρια έλαια, απίί'νη, σαλικυ λικό οξύ, φυτοστερίνη κ.λπ.

Το θερμό έμβρεγμα (50 γρμ.ξηρά άνθη σε 1 0 λίτρα ζεστό νερό επί 20 λεπτά της ώρας), χρησιμοποιείται σαν δυναμωτικό κατάβρεγμα (λίπασμα) στα κηπευτικά, σαν αντιμυκητικό φάρ μακο και σαν ενισχυτικό για την χου μοποίηση της κοπριάς.

Κρεμμύδι ALLIUM CEPA

Είναι τα πασίγνωστα κρεμμύδια που τρώμε ωμά ή μαγειρεμένα.

Το κρεμμύδι περιέχει σάκχαρο, φωσφορι κό ασβέστιο, οξικό ασβέστιο, ιώδιο, βι ταμίνες κ.λπ.

Το θερμό έμβρεγμα του (500 γρμ.

χλωρά κρεμμύδια σε 1 0 λίτρα ζεστό νερό επί 20 λεπτά της ώρας ή 500 γρμ.

φλούδες από βολβούς σε 10 λί τρα κρύο νερό επί 46 ημέρες) χρησι μοποιείται για προστασία των κηπευτι κών, κυρίως φράουλες, καρότα, φρού τα κ.ά. από ασθένειες που προέρχονται από μύκητες και ακάρεα.

λουλούδια Tagettes Κλύ μενον και Sonnenhut

Με τα λουλούδια Tagettes Κλύ μενον και Sonnenhut μπορούμε να καταπολεμήσουμε τα νηματώδια που είναι η πιο επικίνδυνη ασθένεια των ριζών.

Οι ρίζες των λουλουδιών αυ τών περιέχουν μια ουσία που έχει την ιδιότητα να προσελκύει τα νηματώδια με αποτέλεσμα να δηλητηριάζονται ό ταν εισχωρούν σ' αυτές.

Εκείνα που δεν πεθαίνουν αμέσως μένουν στείρα και έτσι δεν μπορούν να πολλαπλασιαστούν.

Σαν προληπτι κά μέτρα αποδείχτηκαν η συγκαλλιέρ γεια, ο εφοδιασμός του εδάφους με χούμο, η κομπόστ και τα φυτικά εκχυ λίσματα.

Η μονοκαλλιέργεια ευνοεί τον πολλαπλασιασμό των νηματωδίων.

Φυτικά παρασκευάσματα για λίπανση και φυτοπροστασία

Βιολογική προστασία των καλλιεργειών από διάφορες ασθένειες και βλαβε ρά, κάνουμε όχι μόνον με τα ωφέλιμα πουλιά, έντομα και θερμόαιμα ζώα, αλλά και με διάφορα αγριοβότανα που έχουν θεραπευτικές ιδιότητες.

Από τα πανάρχαια χρόνια, οι λαοί του κόσμου χρησιμοποιούσαν βότανα για να προφυλάξουν και να θεραπεύσουν διάφορες αρρώστιες.

Τα τελευταία χρόνια, πολλοί επιστήμονες από διάφορες χώρες μελέτησαν πολλά τέτοια φυτά και διαπίστωσαν ότι περιέχουν ουσίες με θεραπευτικές ή προστατευτικές ιδιότητες.

Ιδιαίτερα οι βιοκαλλιεργητές, που αποφεύγουν τη χρήση φυτοφαρμάκων και χημικών λιπασμάτων, δοκίμασαν, στην προστασία των καλλιεργειών, τα εκ χυλίσματα, τα εμβρέγματα και τα βάμματα από διάφορα βότανα, με ικανοποιητι κά αποτελέσματα.

Τα παρασκευάσματα αυτά είναι ακίνδυνα για την υγεία του ανθρώπου, δεν αφήνουν υπολείμματα στα προϊόντα, δε βλάπτουν τη βιολογία (μικρο οργανισμοί) του εδάφους και γενικά το περιβάλλον είναι καθαρότερο.

Εκτός από τα παραπάνω προτερήματα που διαθέτουν, είναι και εύκολα να τα φτιάξουμε μόνοι μας, με σχεδόν καθόλου έξοδα.

Τα φυτά αυτά, με την ισχυρή ευοσμία τους από τα αιθέρια έλαια και τα διά φορα εκρίμματα από τις ρίζες και τα φύλλα, κρατούν σε απόσταση τα βλαβερά μικροζωΰφια και τρωκτικά (μίγες, αφίδες, μύκητες, κάνθαρους, σαλιγγάρια, πο ντίκια, τυφλοπόντικες, κάμπιες κ.λπ.) από τα φυτά που καλλιεργούμε.

Πολλά από τα βότανα μάς δίνουν και το κοπρόνερο, με το οποίο ποτίζουμε τα κηπευτικά μας.

Η ιδιότητα να εφοδιάζονται τα φυτά με θρεπτικές ουσίες, οφείλεται στο ότι περιέχουν άζωτο, κάλιο, φώσφορο, ιχνοστοιχεία κ.ά.

, τα οποία, μετά από μια ζύμωση που πρέπει να υποστούν, είναι έτοιμα για να δοθούν στα φυτά.

Στο επόμενο κεφάλαιο, αναφέρω τέτοια φυτά με σύντομη περι γραφή του φυτού, τον τρόπο χρησιμοποίησης και από ποιες αρρώστειες μπο ρούμε να προφυλάξουμε τα φυτά με τα παρασκευάσματα αυτά.

Βιολογική προστασία των φυτών

Όταν μιλάμε για βιολογική ή φυσική καλλιέργεια, είναι επόμενο ότι και για την προστασία των φυτών από τα διάφορα βλαβερά και αρρώστιες, χρησιμο ποιούμε επίσης βιολογικά μέσα.

Οποιαδήποτε άλλη μέθοδος για καταπολέμηση, εκτός από τη χρήση φυτο φαρμάκων, χημικών λιπασμάτων και ζιζανιοκτόνων, είναι φυσική μέθοδος και συνεπώς ανεκτή, αβλαβής και πολύ πιο φθηνή.

Η εφαρμογή του τρόπου αυτού προστασίας σε πολλά κράτη, μας δείχνει ότι είναι πραγματοποιήσιμη και με ικανοποιητικά αποτελέσματα.

Όχι μόνον έχει οι κονομικούς στόχους, αλλά παρέχει προστασία στο έδαφος, στα οικόσιτα και στον καταναλωτή.

Η βιολογική προστασία στηρίζεται ειδικά στη διάθεση από ωφέλιμα έντομα, πουλιά ή θερμόαιμα, τα οποία είτε κατατρώγουν απευθείας τα βλαβερά ή γεν νούν τ' αυγά τους σ' αυτά και, όταν βγουν, οι προνύμφες κατατρώγουν τον βλα βερό ξενιστή.

Ο όρος «βλαβερό» ανάγεται περισσότερο στον κίνδυνο που προκαλείται από την υπέρμετρη αύξηση ενός είδους, που είναι συνέπεια της διατάραξης της ισορροπίας στο οικοσύστημα.

Σκοπός, λοιπόν, του καλλιεργητή είναι να εμποδίσει την υπέρμετρη αύξηση των βλαβερών με προληπτικές φροντίδες και με βιολογική προστασία.

Μεμονω μένα άτομα, που υπάρχουν πάντα στις φυτείες, δεν πρέπει να είναι η αιτία να προβούμε σε καταπολέμηση με χημικά παρασκευάσματα.

Υπάρχουν πάρα πολλοί τρόποι για πρόληψη ή καταπολέμηση ασθενειών χωρίς την χρήση τοξικοχημικών ουσιών.

Διάφορες μέθοδοι καλλιέργειας και τε χνικές εφαρμογές, πολλές από τις οποίες είναι γνωστές από πολύ παλιά, μπο ρούν να συμβάλουν σημαντικά στην πρόληψη των ασθενειών.

Τα κατάλληλα οργώματα, η οργανική λίπανση με τη χρήση φυτικών και ζωι κών υπολειμμάτων, η χλωρή λίπανση, η κατάλληλη αμειψισποράεναλλαγή καλλιεργειών, η συγκαλλιέργεια, η εκλογή του χρόνου σποράς, η επιλογή της κατάλληλης καλλιέργειας στο κατάλληλο έδαφος και η ενίσχυση με διάφορες, γνωστές σήμερα, τεχνικές του αμυντικού μηχανισμού των φυτών, είναι μερικές από τις μεθόδους που μπορούν σήμερα να χρησιμοποιηθούν με κύριο στόχο να μην έχουμε ασθένειες των φυτών.

Σε μια τέτοια παραγωγική μονάδα, είτε αυτή είναι κήπος είτε αγρός ή οπω ρώνας, σπάνια ή ποτέ δε θα έχουμε υπέρμετρη αύξηση ενός βλαβερού.

Είναι ήδη γνωστό, ότι τα φυτά που μεγαλώνουν σε έδαφος με χούμο και πλούσιο σε μικροοργανισμούς, αναπτύσσονται γερά και έχουν τη δύναμη ν' αντισταθούν στις διάφορες προσβολές από έντομα, μύκητες, βακτήρια, ιώσεις κ.λπ.

Χλωρή λίπανση

Άλλη μια κατηγορία οργανικών λιπασμάτων, απαραίτητη για τη βιολογική καλλιέργεια, είναι η χλωρή λίπανση.

Η μέθοδος αυτή λίπανσης των εδαφών χρησιμοποιεί κυρίως αζωτοσυλλε κτικά φυτά (ψυχανθή) τα οποία παραχωρούνται στο έδαφος σε χλωρή κατάστα ση και σε στάδιο ανθοφορίας.

Η χλωρομάζα αυτή είναι πλούσια σε νερό, άμυλο, λεύκωμα και άζωτο.

Είναι βασικός παράγοντας για τη βελτίωση της γονιμότητας του εδάφους και μπορεί να επηρεάσει θετικά την επόμενη καλλιέργεια.

Η χλωρή ύλη περιέχει θρεπτικά συστατικά που αποσπώνται σιγάσιγά και αφομοιώνονται από τα φυτά που καλλιεργούμε.

Οι παραπανήσιες θρεπτικές ουσίες συγκρατούνται από τους μικρο οργανισμούς, χωρίς να υπάρχει κίνδυνος απόπλυσης.

Με τη χλωρή λίπανση καθίσταται δυνατή η επίδραση μιας σωστής αμειψι σποράς για την καταπολέμηση των αγριοβότανων, των διάφορων ασθενειών και της χαλάρωσης του υπεδάφους με τις βαθειές ρίζες των ψυχανθών φυτών.

Δεν είναι ανάγκη να κάνουμε χλωρή λίπανση κάθε χρόνο.

Κάθε 4 ή 6 χρόνια θα ήταν αρκετό, για ένα ανακάτεμα του εδάφους όπου συγχρόνως γίνεται καταπολέμηση των νηματώδιων και εφοδιάζουμε με τροφή τα σκουλήκια, τα οποία φροντίζουν για τη χουμοποίηση της χλωρής ουσίας.

Πλεονεκτήματα από τη χλωρή λίπανση


1.Συσσώρευση από άζωτο στο έδαφος (Ν).

2.Συσσώρευση από χούμο στο έδαφος.

3.Αποφυγή απόπλυσης των θρεπτικών ουσιών.

4.Αξιοποίηση του βρόχινου νερού (κατασκευή βιομάζας).

5.Λιγότερες διαβρώσεις (αιολικές, υδατικές).

6.Εδαφοκάλυψη και ενίσχυση της βιολογίας του εδάφους.

7.Χαλάρωση του υπεδάφους μέσω των βαθειών ριζών.

8.Καταπολέμηση των αγριόχορτων (ανεπάρκεια φωτός).

9.Καταπολέμηση διάφορων βλαβερών (νηματώδια) και μεγαλύτερη παραγωγή εξαιτίας λιγότερων λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων.

10.Ευκολότερη επεξεργασία του εδάφους (χαλαρό, ελαφρύ, χουμώδες και πορώδες έδαφος).

Η χουμοποίηση της κομπόστ

Για να πετύχουμε μια γρήγορη και σωστή χουμοποίηση (χώνεμα) της κο πριάς πρέπει να φροντίσουμε για την ύπαρξη σ' αυτήν όσο το δυνατό περισσό τερων μικροοργανισμών.

Για να πολλαπλασιαστούν όμως και να δουλέψουν γρήγορα και σωστά οι μικροοργανισμοί, είναι ανάγκη να έχουμε υπ' όψη μας τα παρακάτω τέσσερα σημεία: 1 .

1.Αερισμός της κομπόστ.

Ο αερισμός πρέπει να γίνεται κανονικά για να μπο ρέσουν να ζήσουν οι αερόβιοι οργανισμοί.

Σε περίπτωση ανεπάρκειας οξυγό νου, πολλαπλασιάζονται οι αναερόβιοι οργανισμοί στην κομπόστ και τότε έχουμε την απαίσια βρωμιά στην κοπριά μας.

Μια κοπριά σωστά φτιαγμένη δε βρωμάει ποτέ1 έχει τη μυρωδιά του δασικού χώματος.

2.Η υγρασία στην κομπόστ.

Η κινητοποίηση και η ζωντάνια των μικρο οργανισμών στην κομπόστ, κύρια των βακτηρίων, εμποδίζεται αισθητά από την ξηρασία.

Γι' αυτό, η κομπόστ πρέπει να διατηρείται σταθερά υγρή, όχι όμως υπερβολικά, γιατί τότε θα εμποδίζεται το οξυγόνο, πράγμα που θα προ καλέσει τη σαπίλα και την άσχημη μυρωδιά της κοπριάς.

3.Η θερμοκρασία στην κομπόστ.

Μαζί με την υγρασία και το σωστό αερισμό, για μια σωστή και γρήγορη χουμοποίηση των οργανικών υλικών, απαραίτητη είναι και η θερμοκρασία.

Στη θερμοκρασία οφείλεται το ότι οι κοπριές χω νεύουν το Καλοκαίρι γρηγορότερα παρά το Χειμώνα.

Η ζωική κοπριά, πεταμένη ακατάστατα και ακάλυπτη, χάνει σε θρεπτικές ουσίες, ξεραίνεται από τον ήλιο και τον αέρα και η χουμοποίηση αργεί να γίνει.

4.Η οξύτητα στην κομπόστ.

Έχει αποδειχθεί ότι οι μικροοργανισμοί της κο πριάς αναπτύσσονται και ευδοκιμούν καλύτερα σε μια μέση οξύτητα (ρΗ) με ταξύ 5,5 και 7,5.

Ο βιοκαλλιεργητής που φροντίζει και παρακολουθεί την εξέλιξη της κοπριάς, μετράει από καιρό σε καιρό και την οξύτητα που επικρα τεί σ' αυτήν.

Σε περίπτωση που οι τιμές δείχνουν υπερβολικά όξινη κατάστα ση (δηλαδή κάτωαπό 5,5 ρΗ), τότε με μικρές δόσεις από ασβέστιο επιτυγχάνει αλκαλική κατάσταση.

Ουσίες κατάλληλες για κομπόστ

Συνήθως, την κομπόστ (κασόνι ή δοχείο) την τοποθετούμε στο λαχανόκηπο, πράγμα που σημαίνει ότι το μεγαλύτερο μέρος της κοπριάς θα προέρχεται από τον ίδιο τον κήπο.

1.Κάθε χλωρή μάζα από βοτανίσματα και κορφολογήματα του κήπου.

2.Ξηρά υπολείμματα του κήπου μετά τη συγκομιδή το φθινόπωρο.

3.Το φύλλωμα από τα δένδρα, εκτός από τα φύλλα της δρυός και της καστα νιάς, που δε σαπίζουν εύκολα και πρέπει να μαζεύονται χώρια σε σωρό, μαζί με χώμα και μετά από ένα χρόνο να προστίθενται στην κομπόστ.

4.Αγριόχορτα, εκτός από την αγριάδα και μερικά άλλα, που πρέπει να μπαίνουν στην μέση της κομπόστ για να σαπίζουν εντελώς από τη μεγάλη θερμοκρασία που επικρατεί, ώστε οι σπόροι τους να χάσουν τη βλαστική τους ικανότητα.

5.φλούδες από κρεμμύδια, κατακάθια από τσάι και καφέ (φίλτρου) αποτελούν εξαιρετική τροφή των μικροοργανισμών και ιδιαίτερα των σκουληκιών.

6.Οι μικρές δόσεις από κοπριά σταύλου οδηγούν στην κανονική σχέση άνθρα κα και αζώτου (C/N) που πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 2535:1.

7.Τα τελευταία χρόνια, οι βιοκαλλιεργητές χρησιμοποιούν, για γρήγορο σάπι σμα των οργανικών ουσιών, ένα παρασκεύασμα, αβλαβές για τα ζώα και τα πουλερικά.

Είναι σε σκόνη (π.χ.φερτοζάν) που περιέχει αρκετά μικρόβια σε κατάσταση παρατεταμένης νάρκης.

Όταν την ρίξουμε στην κομπόστ και την καταβρέξουμε, τα μικρόβια αρχίζουν να δρουν και να επιταχύνουν το σάπι σμα των ουσιών.

Η κοπριά που αποτελείται από διάφορες οργανικές ουσίες και λίγα βοηθητικά ορυκτά (άργιλος, ασβέστης κ.

λπ.) σ' ένα χρόνο το αργότερο θα έχει χουμοποιηθεί και θα είναι έτοιμη για κόπρισμα.

Το μήκος του σωρού μπορεί να είναι αόριστο, όμως το ύψος και το πλάτος δεν πρέπει να υπερβαίνουν τα Ί20 εκ.

και τα 150 εκ.

αντίστοιχα.

Ένας τρόπος για να προφυλάξουμε την εκτεθιμένη κοπριά από τις καιρικές συνθήκες, είναι να φυτεύουμε στους πρόποδες της κούπας διάφορα κολοκυθοειδή τα οποία θα σκεπάζουν με το πλατύ φύλλωμα τους την κομπόστ.

Εάν η σχέση C/N υπερβαίνει τα 25 : 1, τότε πρέπει να διορθώσουμε τη σχέ ση αυτή προσθέτοντας υλικά που περιέχουν περισσότερο άζωτο όπως είναι τα ψυχανθή, η τσουκνίδα, η κοπριά πουλερικών ή τα αζωτούχα λιπάσματα επί βιο λογικής βάσης.

Κοπριά-Κομπόστ

Η κοπριά είναι η καρδιά του κήπου, θα λέγαμε.

Είναι η αποθήκη από οργανι κή ουσία και λιπάσματα που τροφοδοτεί τα φυτά και τα δενδροειδή του κήπου ή του χωραφιού.

Για το γεωργό ή τον κηπουρό που καλλιεργεί βιολογικά, μεγαλύτερη σημα σία έχει η κομπόστ.

Η λέξη «κομπόστ» προέρχεται από τη λατινική «compositum» που σημαί νει επισυνάπτω, συνθέτω, και η κοπριά αποτελεί ένα σύνολο από διάφορες οργανικές ουσίες που ενώνονται βιολογικά από τη φύση σε μια αρμονική ισορ ροπία, όπως λέει και ο αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος Ηράκλειτος.

Όσο περισσότερες και διαφορετικές ουσίες περιέχει η κομπόστ, τόσο καλύτερη κοπριά θα μας δώσει.

Για να ωριμάσει μια κοπριά πρέπει να παρέλθουν 13 χρόνια.

Εάν, μέσα σ' ένα χρόνο, δε γίνει η χουμοποίηση (χώνεμα) σημαίνει ότι η κομπόστ έχασε τη δραστικότητα της και πρέπει να επέμβουμε.

Πρέπει να την γυ ρίσουμε ή να την ανακατέψουμε, όπως λέμε, προσθέτοντας και λίγη κοπριά σταύλου, ασβέστιο ή άλλες οργανικές ουσίες, όπως ο άργιλος.

Η κομπόστ δεν είναι σκουπιδότοπος, όπου να ρίχνουμε ότι άχρηστο υπάρχει.

Οι ουσίες που καταλήγουν εκεί, πρέπει να είναι και επεξεργάσιμες από τα εκατομμύρια μικροοργανισμούς που υπάρχουν.

Ότι πρέπει πρώτα από όλα να είναι οργανικές ουσίες, είναι αυτονόητο.

Το ότι όμως δεν πρέπει να είναι από μέταλο, πλαστικό, γυαλιά, χρώματα, λάστιχα κ.λπ., λίγοι το γνωρίζουν.

Όμως και από τις οργανικές ουσίες, δεν είναι όλες κατάλληλες για κοπριά.

Τα κόκαλα, τα εντόσθια και τα κρέατα από διάφορα ζώα δεν έχουν θέση στην κομπόστ.Επίσης τυροκομικά, αποφάγια της κουζίνας, φυτά που έχουν προσ βληθεί από διάφορες αρρώστιες, στάχτη από ξύλα που χρησιμοποιήθηκαν με μπογιές και συντηρητικά καθώς και φλούδες από διάφορα φρούτα (πορτοκάλια, λεμόνια κ.λπ.) που έχουν ραντισθεί με φυτοφάρμακα και αυτά δεν πρέπει να καταλήγουν στην κομπόστ.

Τι χρειάζεται το φυτό

Όλοι γνωρίζουμε πως, για να υπάρξει ομαλή και απρόσκοπτη ανάπτυξη των φυτών με ικανοποιητική απόδοση σε παραγωγή, τα φυτά πρέπει να εφοδιά ζονται με ορισμένα θρεπτικά στοιχεία τα οποία παίρνουν κυρίως από το έδαφος.

Το έδαφος, όμως, δεν είναι πηγή αστείρευτη και κάποτε θα σταματήσει να τροφοδοτεί το φυτό με τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά.

Τότε, πρέπει να επέμβει ο καλλιεργητής και ν' αναπληρώσει τα στοιχεία που καταναλώθηκαν από τα φυτά, μεγάλωσαν, ωρίμασαν και τα καρπώθηκε ο γεωργός.

Εάν δε δώσουμε στο έδαφος, δεν έχουμε και να πάρουμε, λέει μια σοφή κουβέντα.

Τα κύρια θρεπτικά στοιχεία που έχουν οπωσδήποτε ανάγκη τα φυτά είναι το άζωτο (Ν) ο φωσφόρος (Ρ) και το κάλιο (Κ).

Αυτά τα στοιχεία απορροφώνται σε μεγάλες ποσότητες από το φυτό, άμε σα με τα χημικά και οργανικά λιπάσματα που ρίχνει ο γεωργός, και έμμεσα από τα διάφορα κατάλοιπα των φυτών (ρίζες, φύλλα, καρποί κ.λπ.) και τα πτώματα των μικροοργανισμών του εδάφους.

Εκτός από τα βασικά θρεπτικά στοιχεία που χρειάζονται τα φυτά για να με γαλώσουν και ν' αποδώσουν, είναι και τα λεγόμενα ιχνοστοιχεία (χαλκός, σίδη ρος, μολυβδαίνιο, νάτριο, χλώριο) τα οποία υπάρχουν στο έδαφος σε μικρή πο σότητα, αλλά παίζουν σημαντικό ρόλο στην αύξηση της παραγωγής και της ποιότητας.

Σ' έναν κήπο π.χ.

που καλλιεργείται βιολογικά, υπάρχουν τα στοιχεία αυτά άφθονα και στην κατάλληλη αναλογία.

Στην οργανική ουσία (κοπριά), στη χλω ρή λίπανση και με τη βοήθεια της εδαφοκάλυψης και της συγκαλλιέργειας, υπάρχουν και διατηρούνται τα ιχνοστοιχεία στο έδαφος.

Ενώ η ξηρασία, και αυτό συμβαίνει συχνά σε εδάφη ακάλυπτα, το πολύ νερό και η λίπανση με χημι κά λιπάσματα είναι πολλές φορές αιτία να μην υπάρχουν τα ιχνοστοιχεία και, αν υπάρχουν, να μην αφομοιώνονται από τα φυτά.

Τα ιχνοστοιχεία βοηθούν τα φυτά στη δημιουργία βιταμινών.

Π.χ.

ο χαλκός στο έδαφος προϋποθέτει τη βιταμίνη C και την προβιταμίνη Α.

Το Βόριο είναι υπεύθυνο για την βιταμίνη Β1 το Μαγγάνιο για την βιταμίνη Ε, κ.λπ.

Το κοπρόχωμα

Κοπρόχωμα είναι το χώμα που προέρχεται από τις κοπριές ζώων ή και από φυτά που έχουν τελείως χωνέψει, ύστερα από κάποια επεξεργασία και φροντίδα που έχουμε κάνει.

Τα ζωύφια, οι μικροοργανισμοί και ιδιαίτερα τα σκουλήκια, τεμαχίζουν και τρώνε τις οργανικές ουσίες, οι οποίες περνώντας από το πεπτικό σύστημα ανα κατεύονται με το ορυκτό έδαφος και εμπλουτίζονται με ένζυμα.

Σ' όλους μας είναι γνωστή η δουλειά που κάνουν στο έδαφος τα σκουλήκια και οι μικροοργανισμοί για να μεταβάλουν τις οργανικές ουσίες σε χούμο.

Ο χούμος αυτός του εδάφους που περιέχει 25% άζωτο, διασπάται με βραδύ αλλά σταθερό ρυθμό, αποδίδοντας στο έδαφος το άζωτο και τα υπόλοιπα αρχικά συ στατικά του δηλαδή C02, Η20, Ca, Μ, Κ, τα ιχνοστοιχεία κ.

λπ.

Στο βιολογικό αυτό εργαστήριο, που λέγεται έδαφος και σημαίνει την καλύ τερη κατάσταση των 1 520 ανώτερων εκατοστών, βρέθηκαν σ' ένα γραμμάριο έδαφος: 600 χιλιάδες βακτηρίδια 400 » μύκητες 100 » φύκη Και σε ένα λίτρο του ιδίου εδάφους 50 χιλιάδες νηματώδια, 1 50 μαλακρί δες και 2 σκουλήκια.

Όλα αυτά, εκφραζόμενα σε ένα εκτάριο γεωργικού εδάφους, μας δίνουν: 1 0 χιλ.

κιλά βακτηρίδια, 1 0 χιλ.κιλά μύκητες, 140 κιλά φύκη, 50 κιλά νηματώ δια, 15 κιλά μαλακρίδες και 4 κιλά σκουλήκια.

Η κοπριά και η σημασία της

Η κατηγορία αυτή οργανικού λιπάσματος, που είναι προϊόν αναμίξεως από περιττώματα και ούρα διαφόρων αγροτικών ζώων μαζί με άχυρο ή άλλο υλικό για υπόστρωμα των ζώων, είναι και η βασική προϋπόθεση για μια βιολογική καλ λιέργεια.

Η λιπαντική αξία της κοπριάς είναι αφάνταστα μεγάλη, γιατί περιέχει όλα τα βασικά θρεπτικά στοιχεία.

Η κοπριά καθιστά τα βαρειά εδάφη εύκολα να καλλιεργηθούν, γιατί ο αερι σμός γίνεται καλύτερος και τα νερά στραγγίζουν επίσης καλύτερα.

Επηρεάζει ακόμη και τη μικροχλωρίδα του εδάφους, επειδή περιέχει ένα μεγάλο αριθμό από μικροοργανισμούς οι οποίοι κινητοποιούνται και προκαλούν την αποσύν θεση των πρωτεϊνών και ελευθερώνουν το άζωτο.

Τα οπωροκηπευτικά φυτά που λιπαίνονται με οργανικά λιπάσματα και κοπρίζονται, διατηρούνται περισσό τερο χρόνο και δεν περιέχουν πολύ νερό.

Μεγάλη σημασία για τη γονιμότητα του εδάφους έχει η κοπριά που παρά γουν τα ζώα στο σταύλο.

Υπάρχουν διαφόρων ειδών κοπριές, με διαφορετική περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά.

Η ποιότητα της κοπριάς εξαρτάται από το είδος ζώου, από τον τρόπο που παρασκευάζεται (ζύμωση, επεξεργασία, βιολογία κ.

λπ.

) και από τις τροφές με τις οποίες τρέφεται το ζώο.

Έχει υπολογισθεί κατά μέσον όρο, ότι δέκα τόνοι ζωική κοπριά μάς δίνουν 50 κιλά άζωτο, 20 κιλά φώσφορο, 60 κιλά κάλιο και 50 κιλά ασβέστιο.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η κοπριά που προέρχεται από το σταύλο και τα οργανικά υπολείμματα του κήπου μας, είναι το καλύτερο και το φθηνότερο λίπα σμα.

Το πρόβλημα όμως είναι ποια κοπριά θα πάρουμε και για ποιο φυτό, πόσο θα ρίξουμε και πότε θα τη ρίξουμε.

Ο βιοκαλλιεργητής που χρησιμοποιεί πάντα τέτοια κοπριά θα πρέπει να ξέρει από τι είδους ζώα προέρχεται και με τι τροφές τρέφονται τα ζώα.

Διότι, όπως κάθε γεωργικό προϊόν από συμβατική καλλιέρ γεια περιέχει υπολείμματα από λιπάσματα, από φυτοφάρμακα και από τοξικές ουσίες, έτσι και η κοπριά από τέτοια οικόσιτα δεν είναι απαλλαγμένη από τα διά φορα υπολείμματα.

φρέσκη, αχώνευτη κοπριά μπορεί να χρησιμοποιηθεί απ' ευθείας στον κή πο, αλλά το φθινόπωρο, αφού θα έχουμε μαζέψει τα κηπευτικά μας.

Δεν την πα ραχώνουμε, γιατί μπορεί να μουχλιάσει στο κρύο και βρεγμένο χώμα του Χειμώ να.

Τη σκορπάμε πάνω στις πρασιές που τις έχουμε ήδη σκαλίσει, τη σκεπάζου με με ό,τι οργανικά υπολείμματα βρούμε στον κήπο και περιμένουμε μέχρι την Άνοιξη που θα έχει χωνέψει (χουμοποιηθεί) και θα είναι διαθέσιμη για τα φυτά μας.

Οργανικά λιπάσματα

Τι είναι τα οργανικά λιπάσματα.


Στα οργανικά λιπάσματα συμπεριλαμβάνονται τα υπολείμματα της φυτικής και ζωικής παραγωγής, καθώς και τα παραπροϊόντα της βιομηχανικής επεξεργασίας των διαφόρων φυτικών και ζωικών μερών. Tα οργανικά λιπάσματα προστιθέμενα στο έδαφος, το εμπλουτίζουν σε οργανική ουσία, η οποία επιδρά θετικά...


1. Στις φυσικές ιδιότητες του εδάφους (π.χ. βελτιώνει τη δομή του, Βελτιώνει την υδατοϊκανότητα και τις συνθήκες αερισμού του, αυξάνει τη θερμοκρασία του λόγω του μαύρου χρώματος που του προσδίδει-αυξημένη απορρόφηση ηλιακής ακτινοβολίας).

2. Στις χημικές ιδιότητες του εδάφους (π.χ. ασκεί ρυθμιστική δράση προστατεύοντάς το από τις μεγάλες διακυμάνσεις του ΡΗ, αυξάνει την εναλλακτική ικανότητά του, παρέχει θρεπτικά στοιχεία στο έδαφος, τα οποία είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη των φυτών).

3. Στις βιολογικές ιδιότητες του εδάφους (γιατί περιέχει μεγάλο αριθμό μικροοργανισμών, έχει και δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες για τη δράση και ανάπτυξη των μικροοργανισμών του εδάφους, οι μικροοργανισμοί της βοηθούν στη βιολογική καταπολέμηση των παθογόνων που προσβάλλουν το ριζικό σύστημα των φυτών, δρώντας ανταγωνιστικά προς τους παθογόνους μικροοργανισμούς).


Από τις παραπάνω θετικές επιδράσεις της οργανικής ουσίας αποδεικνύεται η σπουδαιότητα της οργανικής λίπανσης. Στην Ελλάδα όμως ο ρόλος τους είναι πολύ μικρότερος, λόγω περιορισμένου ζωικού καφαλαίου και φυτικών υπολειμμάτων.

Τα σπουδαιότερα οργανικά λιπάσματα είναι η ζωική κοπριά, η χλωρή λίπανση, οι κομπόστες, η ιλύς βιολογικού καθαρισμού, καθώς και τα χουμικά και βακτηριακά λιπάσματα.

Η χρήση οργανικών λιπασμάτων χρόνο με τον χρόνο αυξάνεται καθώς ο κόσμος ζητά όσο το δυνατόν πιο καθαρά προϊόντα. Τα οργανικά λιπάσματα αποτελούν 100% φυσικό προϊόν. Για το λόγο αυτό θεωρούνται τα καταλληλότερα λιπάσματα για εφαρμογή σε λαχανικά, κλήματα, οπωροφόρα, κ.α., φυτά τα οποία πρόκειται να καταναλώσει ο άνθρωπος και να έρθει σε άμεση επαφή μαζί τους.

Οι εξειδικευμένες εταιρείες διαθέτουν μια πλήρη σειρά από οργανικά λιπάσματα για βιολογική καλλιέργεια σε διάφορες συσκευασίες τόσο για επαγγελματίες όσο και για ερασιτέχνες , αλλά και για όλα τα είδη φυτών.

Μια εξ αυτών είναι η εταιρεία Gemma
Στην γκάμα της περιλαμβάνονται λιπάσματα νέας γενιάς οργανικών λιπασμάτων τα οποία αποτελούνται από πολύ λεπτούς κόκκους (minigran). Δημιουργούνται μέσω μιας νέας επαναστατικής μεθόδου διαφέροντας έτσι από τα κοινά λιπάσματα, υπερέχοντας με τα εξής πλεονεκτήματα:
Δεν αποτελούνται από λεπτόκοκκη σκόνη η οποία αιωρείται στον αέρα.
Διασκορπίζονται τέλεια, αυξάνοντας την περιοχή εφαρμογής
Περιέχουν διεγέρτες οι οποίοι προκαλούν την ανάπτυξη μικροοργανισμών στο έδαφος με αποτέλεσμα την βελτίωση τουκαι την εξισσορόπηση των συστατικών του. Οι μικροοργανισμοί βελτιώνουν το πορώδες του εδάφους και δεσμεύουν στοιχεία τα οποία τα παρέχουν στο φυτό ακόμα και αν δεν έχει χρησιμοποιηθεί λίπασμα για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Είναι λιπάσματα βραδείας αποδέσμευσης και έχουν δράση αρκετών μηνών χωρίς κίνδυνο εγκαυμάτων (σκορπίζονται κάθε 1-3 μήνες ανάλογα την δοσολογία)
Ωστόσο είναι ταχείας ανάπτυξης καθώς η ειδική οργανική σύσταση τους, δίνει άμεση ανάπτυξη, ανθοφορία και ρίζα στα φυτά.
Μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά την μεταφύτευση για γρήγορη ανάπτυξη και γρηγορότερη ανάκαμψη της ρίζας από το μεταφυτευτική διαταραχή.
Είναι μη χημικά-τοξικά λιπάσματα τα οποία δεν μολύνουν το περιβάλλον και δεν ερεθίζουν τα ζώα.
Εξειδικεύονται για διάφορες κατηγορίες φυτών με καλύτερα και άμεσα αποτελέσματα.
Οι καρποί που παράγονται με τη χρήση των οργανικών λιπασμάτων DCM έχουν 70% παραπάνω βιταμίνες, πιο ωραία γεύση και μεγαλύτερο μέγεθος.
Ιδανικά για φυτά εξασθενημένα τα οποία δεν μπορούν να έχουν μεγάλη ανθοφορία και να δέσουν τον καρπό τους.
Ειδικά για ερασιτέχνες καθώς η μεγαλύτερη δοσολογία δεν καίει το φυτό.
Η χρήση τους σε υψηλές θερμοκρασίες δεν χαλάει το φυτό.

Αλλη εταιρεία είναι η εταιρεία HUMOFERT
Η HUMOFERT είναι μια ελληνική εταιρία που δραστηριοποιείται στο χώρο των οργανικών και ανόργανων λιπασμάτων. Ιδρύθηκε το 1985 με κύριο αντικείμενο την εισαγωγή και διάθεση γεωργικών εφοδίων στην ελληνική αγορά.

Με στόχο πάντα το όφελος του έλληνα αγρότη και ακολουθώντας μια σταθερή πορεία προς εξειδικευμένα προϊόντα θρέψης, η HUMOFERT έχει να επιδείξει την δικιά της πρόταση τόσο στη συμβατική όσο και στη βιολογική καλλιέργεια. Προσπάθεια της εταιρίας αποτέλεσε και παραμένει η προώθηση ποιοτικών προϊόντων έχοντας πάντα ως βασικές αρχές την συνέπεια, τη σταθερότητα και την υποστήριξη των πελατών της.

Χρησιμοποιώντας την εμπειρία της και σε συνεργασία με οίκους του εξωτερικού με τους οποίους συνεργάζεται, η HUMOFERT έχει αναπτύξει τα τελευταία χρόνια ένα πρόγραμμα έρευνας και πειραματικών δοκιμών σε αποδεικτικούς αγρούς προκειμένου να βοηθήσει τον τελικό καταναλωτή προς την κατεύθυνση της σωστής χρήσης των προϊόντων της για μεγιστοποίηση των αποδόσεών τους. Παράλληλα πραγματοποιεί σειρά πειραμάτων χρησιμοποιώντας προϊόντα θρέψης νέας τεχνολογίας και επιλέγοντας με αυστηρά κριτήρια τα λιπάσματα που θα παρουσιάσει στο μέλλον.

Ακολουθώντας τα σημάδια των καιρών για εξυγίανση του περιβάλλοντος από την αλόγιστη χρήση ανόργανων λιπασμάτων και την στροφή των καταναλωτών προς βιολογικά προϊόντα, η HUMOFERT έχει να παρουσιάσει τόσο προϊόντα θρέψης κατάλληλα για βιολογικές καλλιέργειες, όσο και προϊόντα για συμβατικές καλλιέργειες φιλικά προς το περιβάλλον.

Η HUMOFERT δεσμεύεται ότι θα συνεχίσει και στο μέλλον την προσπάθεια για αύξηση των εσόδων του καλλιεργητή με το χαμηλότερο δυνατό κόστος, παρουσιάζοντας πάντα προϊόντα που σέβονται το περιβάλλον και τον άνθρωπο.

Η εταιρία ΒΙΟΛΙΠΑΣΜΑΤΑ Α.Ε. είναι μια νέα εταιρεία, υψηλής τεχνολογίας, στο χώρο της ανακύκλωσης υλικών, με δύο βασικές επιχειρηματικές δραστηριότητες:

Οργανικά λιπάσματα, οργανοχημικά λιπάσματα και εδαφοβελτιωτικά

Η παραγωγή οργανικών και οργανοχημικών λιπασμάτων και εδαφοβελτιωτικών βασίζεται στην ανακύκλωση οργανικής ύλης (τόσο απαραίτητης για τα εδάφη) επεξεργασμένης με τον πλέον σύγχρονο τρόπο και εμπλουτισμένης ανάλογα με τον τύπο του προϊόντος
Προϊόντα εξαιρετικής κοκκώδους μορφής εμπεριέχοντας επίσης οργανική ύλη, οργανικό N-P-K, ωφέλιμους μικροοργανισμούς, ζεόλιθο, φυτικές πρωτεΐνες, και ιχνοστοιχεία.

κ.τ.λ

Τι καλό κάνουν τα σκουλήκια στο έδαφος

Τα σκουλήκια φροντίζουν για τη χουμοποίηση της κοπριάς (κομπόστ) δίχως δυσάρεστες οσμές.

Τα διάφορα φύλλα και οι άλλες οργανικές ουσίες που κατα βροχθίζονται από αυτά περνάνε από επεξεργασία στο σώμα τους μαζί με το χώ μα και τα χωνευτικά εκρίμματα.

Τ* απορρίμματα τους δεν είναι τίποτε άλλο παρά θρεπτικός χούμος (αργιλο χουμικά συμπλέγματα) ο οποίος περιέχει επτά φορές περισσότερο άζωτο, τρεις φορές κάλιο, δύο φορές φώσφορο, δύο φορές ασβέστιο και έξη φορές περισσό τερο μαγνήσιο σε σύγκριση με το ακατέργαστο από τα σκουλήκια χώμα.

Και το σπουδαίο είναι, ότι ο χούμος αυτός (σκουληκόχωμα) είναι ένας διαρ κής και σταθερός χούμος που διαλύεται αργά και δεν αλιώνεται η σύσταση του.

Σαν ζωύφιο του εδάφους, το σκουλήκι ανοίγει στοές και τρύπες όπου μπο ρεί να εισέλθει περισσότερο νερό και οξυγόνο και οι ρίζες των φυτών να πάνε ευκολότερα πιο βαθειά.

Οι γεωργοί που καλλιεργούν βιολογικά έχουν καταλάβει την αξία των σκου ληκιών και φροντίζουν με κάθε τρόπο και μέσο να πολλαπλασιάσουν και να δια τηρήσουν τον «φιλόπονο» και «ακάματο» αυτό βοηθό στα χωράφια και στους κήπους τους.

Πολλοί, σε πολλά κράτη της Ευρώπης, τρέφουν σκουλήκια σαν επιχείρηση (σκωληκοτρόφοι) και τα διαθέτουν στους γεωργούς και κηπουρούς που καλ λιεργούν βιολογικά.

Παρά την αναμφισβήτητη σημασία των σκουληκιών για παραγωγικότητα και ποιότητα προϊόντων, υπάρχουν γεωργοί και παραγωγοί κηπευτικών που ραντίζουν με φυτοφάρμακα και λιπαίνουν υπερβολικά με χημικά λιπάσματα.

Γαιοσκώληκες και η σημασία τους για τον καλλιεργητή

0 μεγαλύτερος και σπουδαιότερος αντιπρόσωπος από τα ωφέλιμα ζώα του αγρού, του κήπου και λειβαδιού είναι το σκουλήκι με το επιστημονικό όνομα Lumbricus Terestris.

Είναι, σε μήκος, το μεγαλύτερο σκουλήκι (μέχρι 20 εκ.

) σε σύγκριση με το σκουλήκι της κομπόστ (τεχνητή κοπριά) που λέγεται Eisenia Foetida, έχει χρώμα κοκκινωπό και φθάνει σε μήκος τα 68 εκ.

Ο πρώτος που ασχολήθηκε επιστημονικά με τα σκουλήκια, πριν από εκατό χρόνια, ήταν ο Κάρολος Δαρβίνος.

Ανάμεσα στα πολλά που παρατήρησε, βρήκε ότι τα σκουλήκια σ' ένα γόνι μο λειβάδι είναι τόσα πολλά που θα μπορούσαν να ζυγίζουν όσο το βάρος μιας αγελάδας.

Το δε χώμα που κατεργάζονται, τρώνε και βγάζουν στην επιφάνεια σαν κοπριά, ανέρχεται στους τριάντα τόνους κατά εκτάριο και χρόνο.

Και ο Αριστοτέλης (384322 π.

Χ.

) χαρακτήρισε τα σκουλήκια σαν τα «ε ντόσθια» της γης.

Οι γάλλοι γεωργοί λένε: Το αλέτρι είναι ένα από τα σπουδαιότερα γεωργικά εργαλεία που εφεύρε ο άνθρωπος.

Όμως, αυτό που όργωνε από πιο νωρίς τα χωράφια, είναι το σκουλήκι.

Από τα 39 σπουδαιότερα είδη σκουληκιών που υπάρχουν στην Ευρώπη, τα 8 είδη έχουν σημασία για τους γεωργούς, τους κηπουρούς, τους ψαράδες και τους σκωληκοτρόφους.

Τα σκουλήκια δεν έχουν δόντια και έτσι δεν μπορούν να φάνε τις ρίζες των φυτών, όπως πολλοί νομίζουν και τα κατατρέχουν.

Τα σκουλήκια τρώνε χώμα και τα στο χώμα υπάρχοντα βακτηρίδια, μύκη τες, φύκια και άλλες χουμικές ουσίες.

Στο πεπτικό σύστημα (στομάχι, έντερο) γίνεται μια χημική διάλυση των τρο φών, όπου πληθαίνουν και διάφοροι μικροοργανισμοί (κατά Ruschmann, 1953/54) οι οποίοι αποβάλλονται με τα απορρίματα.

Τα σκουλήκια σαν ζωντανοί οργανισμοί έχουν ανάγκη από τροφή.

Για να τα έχουμε στα χωράφια και στον κήπο μας, πρέπει να φροντίζουμε για οργανική ουσία, για απορρίματα και σάπια φυτά, για υγρασία υπό εδαφοκάλυψη και για μια σχετική θερμοκρασία.

Ουσίες και αντικείμενα για εδαφοκάλυψη

Για εδαφοκάλυψη μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε όχι μόνο τη ζωντανή χλωρή λίπανση, αλλά και άχυρο, πριονίδια, ροκανίδια, φύλλωμα όπως και διά φορα χαρτιά τα οποία προηγουμένως τεμαχίσαμε και μουσκέψαμε.

Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και τύρφη, αλλά σε μικρή ποσότητα και σε αραιά διαστή ματα, γιατί υπάρχει κίνδυνος να πάρει το έδαφος όξινη δραστικότητα (ρΗ κάτω από 6).

Επίσης το μαύρο πλαστικό (PVC) προστατεύει το έδαφος από την ξηρασία, εμποδίζει το φύτρωμα των αγριόχορτων και το χώμα ζεσταίνεται γρηγορότερα, λόγω του μαύρου χρώματος.

Όμως, το μειονέκτημα είναι, ότι δεν επιτρέπει το νερό να περάσει στο χώμα και ο αερισμός δε γίνεται κανονικά.

Υπάρχουν όμως πλαστικά με τρύπες που εξυπηρετούν καλύτερα το σκοπό μας.

Μία άλλη οργανική ουσία, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για εδαφοκάλυ ψη, είναι ο φλοιός από τα διάφορα δένδρα και κυρίως από τα κωνοφόρα.

Τα σύγχρονα μηχανήματα που τεμαχίζουν και αποφλοιώνουν τα δένδρα επί τόπου στο δάσος ή στα πριονιστήρια, φροντίζουν για όλη αυτή τη μάζα από οργανική ουσία.

Πριν από μερικά χρόνια, την ουσία αυτή την πετούσαν στα σκουπίδια ή την καίγανε σαν άχρηστο υλικό.

Σήμερα, έχει ανακαλυφθεί η αξία της και βρίσκει εφαρμογή στους κήπους, στα πάρκα, σε χωράφια και σε άλλες θαμνώδεις φυ Το καλύτερο παράδειγμα εδαφοκάλυψης μάς το δίνει το δάσος με την υπο βλάστησή του την Άνοιξη, και με το φύλλωμα του το φθινόπωρο.

Το καλυμμένο έδαφος μένει πάντα υγρό, δεν πάσχει από διαβρώσεις, εμπλουτίζει το έδαφος με οργανική ύλη, δεν είναι ανάγκη να οργωθεί ή να σκαλιστεί και οι μικροοργανισμοί υπάρχουν σε αφθονία.

τείες σαν εδαφοκάλυψη, σαν υπόστρωμα στα δρομάκια και μονοπάτια των πάρ κων και κήπων και όχι λιγότερο σαν κοπριά στα χωράφια και κήπους μετά τη χώ νεψη στα κομπόστ.

Όμως, όπως σε πολλά πράγματα υπάρχει το καλό και το κακό, έτσι και αυτή η οργανική ουσία έχει μερικά μειονεκτήματα.

Οι ουσίες που περιέχει ο φλοιός, όπως είναι το δεψικό οξύ, η ρητίνη, η φε νόλη, το κερί, η ταννίνη κ.

λπ.

, κρατούν μεν τον τυφλοπόντικα και το γυμνοσάλιαγγο σε απόσταση από τα κηπευτικά μας, αλλά μπορούν να προκαλέσουν ζη μιές στα νεαρά φυτάρια του κήπου μας.

Οι ουσίες που περιέχουν, μπορούν το Καλοκαίρι με τις ζέστες, υπό μορφή αιθέρων, να εισβάλουν δια των στομάτων στα φύλλα και να προσβάλουν τον ιστό τους.

Για τα ελληνικά δεδομένα, με το θερμό και ξηρό Καλοκαίρι, όπου οι οργανι κές ουσίες δεν υπάρχουν σε τόση αφθονία, η ανάγκη για εδαφοκάλυψη είναι ακόμα μεγαλύτερη.

Η απώλεια αποθεμάτων υγρασίας για την Ελλάδα τουλάχι στο, σημαίνει καθυστέρηση, καταστροφή των μικροοργανισμών (κακή χουμο ποίηση), απώλεια ιχνοστοιχείων και τελικά μείωση της παραγωγής.

Εδαφοκάλυψη στην βιοκαλλιέργεια

Για την εδαφοκάλυψη που πρέπει να υπάρχει πάντοτε (Χειμώνα Καλοκαί ρι), δε χρειάζεται ν' αναφέρω τη σπουδαιότητα της, αφού έχουμε την ελληνική ύπαιθρο για ζωντανό αρνητικό παράδειγμα.

Δεν είναι μόνο το ανάγλυφο της Ελλάδας που είναι τα 2/3 ορεινό και ευνοεί τις διαβρώσεις, αλλά και οι απογυμνωμένες πλαγιές, οι λόφοι και οι βοσκότοποι που είναι ανθρωπογενή κατορθώματα.

Οι θαμνώνες, οι ποοσυστάδες, οι λειμώνες και η χλωρή λίπανση αποτελούν ένα αρκετά σίγουρο κάλυμμα εδάφους και σ' αυτό πρέπει να δίδεται μεγάλη ση μασία.

Ιδιαίτερα σε εδάφη με ήπιες κλίσεις, η εδαφοκάλυψη είναι απαραίτητη.

Το ποσοστό κάλυψης και ο τρόπος καλλιέργειας του εδάφους είναι επίσης μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται υπ' όψη.

Μετά τη συγκομιδή, το Καλοκαίρι ή το φθινόπωρο, το έδαφος μένει γυμνό και κινδυνεύει από διαβρώσεις κατά τις φθινοπωρινές βροχές.

Σε τέτοιες περιπτώσεις, πρέπει να γίνεται συγκαλλιέργεια η οποία θα παρα μείνει στο χωράφι και μετά τη συγκομιδή, σαν εδαφοκάλυψη αρχικά και σαν χλωρή λίπανση όταν θα ενσωματωθεί με το χώμα μ' ένα ρηχό όργωμα.

Τα δε οργώματα ή αναμοχλεύματα πρέπει να γίνονται αντίθετα προς τις ισοϋψείς (στα εδάφη με κλίση) για να μειώνεται ο κίνδυνος από τη διάβρωση.

Χημική διάβρωση και pΗ

Μ€τά τη διάβρωση του μητρικού πετρώματος, ακολουθεί η χημική διάβρω ση που χωρίζει τα διάφορα στοιχεία από τα οποία αποτελείται το πέτρωμα.

Το νερό παίζει το σπουδαιότερο ρόλο στη διαδικασία αυτή.

Με τη βοήθεια του νερού, αποσπώνται και διαλύονται τα ορυκτά συστατικά των πετρωμάτων στα πιο μικρά τεμάχια, τα λεγόμενα μόρια.

Ένα μέρος από τα υδατικά αυτά μόρια έχει θετική φόρτωση (Η+ Ιόντα) και ένα^άλλο μέρος αρνητική φόρτωση (ΟΗ~ Ιόντα).

Την ποσότητα των Η" Ιόντων του νερού είναι δυνατό να τη μετρήσουμε και το αποτέλεσμα της μέτρησης αυτής ονομάζεται ρΗ.

Δηλαδή Ponthus (βά ρος, βαθμός, ποσόν), Hydrogenie (υδρογόνου), όπως λέγεται διεθνώς.

Εάν από οποιαδήποτε αιτία επέλθει κάποια ανισότητα των Ιόντων (Η+ και ΟΗ^) στο διάλυμα, τότε μιλάμε για όξινη, αλκαλική ή για ουδέτερη αντίδραση.

Δηλαδή το ρΗ μας λέει πόσα Η" Ιόντα υπάρχουν στο υδατικό διάλυμα.

Το γνήσιο ή αποσταγμένο νερό έχει ρΗ 7 (ουδέτερο).

Εάν το ρΗ πέσει αρκετά κάτω από το 7, το διάλυμα έχει περισσότερα Η + Ιόντα και αυτό μας λέει ότι η οξύτητα του εδάφους είναι όξινη.

Όταν υπερι σχύουν τα ΟΗ~ Ιόντα, τότε έχουμε αλκαλική οξύτητα.

Τα περισσότερα φυτά ευ δοκιμούν καλύτερα γύρω στην περιοχή 6,0 και 7,5 ρΗ.

φυτά του βούρκου και από ελώδεις περιοχές, τα ρείκια, τα ροδόδεντρα, με ρικά κωνοφόρα κ.

λπ.

αναπτύσσονται καλύτερα σε όξινα εδάφη (ρΗ 4,5).

Συνεπώς, για τον κήπο μας, η πιο κατάλληλη οξύτητα του εδάφους είναι το ρΗ 67.

Αιτία που καθιστά ένα έδαφος όξινο μπορεί να είναι π.

χ.

το ίδιο το έδαφος, υπερβολική υγρασία, ανεπάρκεια οξυγόνου στο έδαφος, κακή C/N σχέσης, κακή επεξεργασία του εδάφους κ.

λπ.

Τη μεγάλη οξύτητα του εδάφους (ρΗ κάτω από 6) μπορούμε να τη διορθώσουμε χρησιμοποιώντας ασβέστιο.

Αυτό (το ασβέστιο) σε μορφή CaO (οξείδιο του ασβεστίου) πρέπει να είναι σε σκόνη ή ψιλό χαλίκι για να ενσωματώνεται και ν' αφομοιώνεται γρήγορα από το έδαφος.

Όταν ρίξουμε στο χωράφι ασβέστιο, πρέπει αμέσως ν' ακολουθήσει σβάρνισμα ή επιφανειακό όργωμα για να μην ξεπλυθεί από τη δυνατή βροχή.

Η απαιτούμενη ποσότητα που πρέπει να ρίξουμε στο χωράφι, θα εξαρτηθεί από την εδαφολογική ανάλυση που πρέπει να γίνεται κατά διαστήματα.

Βασικά, όλες οι καλλιέργειες έχουν ανάγκη το ασβέστιο, άλλες περισσότε ρο, άλλες λιγότερο.