Δεν είσαστε ικανοποιημένοι από την απόδοση των δένδρων σας; Μήπως η εξήγηση είναι γιατί πατάνε σε γόνιμο έδαφος και άγονο υπέδαφος;
Ίσως να βρείτε ότι το άρθρο δεν σας αφορά αλλά για να δούμε στην συνεχεία μήπως αφορά πολύ περισσότερους από όσους νομίζουν. Ειδικά στην λεκάνη της Μεσογείου όπου παρατηρείται έντονό το φαινόμενο που θα περιγράψω παρακάτω.
Αν τα δένδρα σας δεν είναι ιδιαίτερα παραγωγικά ένας από τους παράγοντες που μπορεί να ευθύνεται γι αυτό ίσως κρύβεται κάτω από αυτό που πατάτε, δηλαδή στο υπέδαφος και όχι σ αυτό που βλέπετε, δηλαδή στο έδαφος.
Μήπως το κτήμα σας παράγει πολύ ωραία και τεράστια αγριόχορτα αλλά τα δένδρα σας δεν αποδίδουν τ αναμενόμενα;;; Θα θέλατε να ήταν το αντίθετο;;; Αν ναι τότε πρέπει ν ασχοληθείτε με το υπέδαφος και όχι με το έδαφος.
Αυτό που μπερδεύει πολλούς σχετικά με την γονιμότητα του εδάφους τους είναι η πλούσια επιφανειακή βλάστηση που βλέπουν κατά την διάρκεια του χειμώνα-φθινόπωρο. Αυτό λοιπόν είναι μια ψευδαίσθηση (illusion)...για το τι γίνεται ελάχιστα εκατοστά κάτω από το ορατό έδαφος.
Πολύ πιθανόν στο έδαφος σας να υπάρχει μεγάλη ανομοιογένεια από το υπέδαφος σας και ας τοποθετήσουμε αυτά σε όρια μόλις 10-20 εκ για το έδαφος και από εκεί και κάτω να το θεωρήσουμε υπέδαφος.
Λοιπόν τα δένδρα για να προχωρήσουν θέλουν πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά υπέδαφος, σε πολλές περιπτώσεις που το υπέδαφος είναι σκληρό σαν πέτρα δεν μπαίνει τίποτα μέσα σ αυτό. Πόσο μάλλον οι μαλακές ρίζες των δένδρων σας. Αλλά και γιατί να προσπαθήσουν να μπουν; Ούτε το νερό του χειμώνα πάει εκεί, ούτε οι ρίζες των επιφανειακών φυτών και αερόβιοι - αναερόβιοι μικροοργανισμοί (ακόμα και αν φυτέψετε ειδικά φυτά χλωρής λίπανσης που οι ρίζες τους πάνε βαθιά, στην προκειμένη περίπτωση μόλις συναντήσουν αυτό το υπέδαφος θα αρκεστούν στο έδαφος). Πόσο μάλλον λοιπόν δεν μπορούν να προχωρήσουν και να τραφούν τα δένδρα ούτε τα θρεπτικά συστατικά του εδάφους μπορούν να προχωρήσουν μέσα σ αυτό.
Ταξίδι στο υπέδαφος
Αυτές τις μέρες έσκαψα με το βενζινοκίνητο αρίδι για να βάλω ένα δένδρο. Αντιμετώπισα δυσκολία και αυτό με έκανε να ψάξω περισσότερο το θέμα.
Αφού έκανα περισσότερες τρύπες -πάντα με απίστευτη δυσκολία- σε άλλα σημεία αποφάσισα να πάρω την τσάπα για να μελετησω περισσότερο το έδαφος και το υπέδαφος.
Έτσι είδα το εντυπωσιακό του ότι το έδαφος ήταν ιδιαίτερα μαλακό και το υπέδαφος ιδιαίτερα σκληρό. Αυτή η συνηθισμένη για αρκετές περιοχές της χώρας μας διαφορά δεν την συνάντησα σε βόρειες χώρες όπου αντίστοιχα φύτεψα δένδρα και μόνο με το φτυάρι, σκάβοντας με ιδιαίτερη ευκολία έδαφος και υπέδαφος.
Αν θελήσουμε να ψάξουμε το πράγμα βαθύτερα θα μπορούσαμε να πούμε ότι το υπέδαφος μας σ αυτή την περίπτωση είναι στεγνό από συστατικά και ζωή. Συνήθως έτσι είναι εδάφη που έχει πλέον χαθεί η ισορροπία των συστατικών και έχει επικρατήσει ένα μόνο από αυτά που είναι και το συστατικό που τα χαρακτηρίζει. π.χ. τέτοια υπεδάφη μπορεί να είναι αργιλώδη (κοκκινόχωμα) η ασβεστώδη (ασπροχώματα), ποτέ όμως τα μαύρα και καφέ εδάφη.
Πολλές φορές οι συγκεκριμένοι τύποι υπεδάφους είναι τόσο βαριοί που είναι αδύνατον να καλλιεργηθούν ικανοποιητικά τα δένδρα σε αυτούς. Αν ξύσουμε την λίγων εκατοστών επιφάνεια που μας ξεγελά. Η επιφάνεια των εδαφών αυτών ψυχραίνει πολύ τον Χειμώνα αλλά και θερμαίνεται αντίθετα το Καλοκαίρι με αποτέλεσμα να είναι εχθρική στα δένδρα μας, οι ρίζες των οποίων δυσκολεύονται να εισχωρήσουν μέσα του υποφέροντας από ασφυξία αλλά και μην έχοντας την μηχανική αντοχή για μια τέτοια διάτρηση που ακόμα και το μεταλλικό αρίδι στο βενζινοκίνητο γεωτρύπανο μου απέτυχε. Παράλληλα το νερό απορροφάται δύσκολα. Ακόμα και αν καταφέρουμε ν απορροφήσουν το νερό με την βοήθεια του θεού και του χρόνου και πάλι τους είναι αδύνατο να το συγκρατήσουν και να το αξιοποιήσουν με αποτέλεσμα στεγνώνουν κάνοντας ρωγμές και σκασίματα, επιστρέφοντας γρήγορα στην πρότερη κατάσταση. Όσο λοιπόν χειρότερη είναι η κατάσταση του υπεδάφους μας τόσο περισσότερο πρέπει να επέμβουμε ώστε να βελτιώσουμε το Αργιλώδες η ασβεστώδες συνήθως, υπέδαφος μας, φέρνοντας του την κατα το όσο είναι δυνατόν ισορροπία και ζωντάνια.
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτό είναι μια μεσογειακή «ασθένεια» μια και αυτό το φαινόμενο συναντάται στα μεσογειακά θερμά και υγρά κλίματα. Έτσι παρά την επιφανειακή υγρασία τα πράγματα αντιστρέφονται λίγα μόλις εκατοστά κάτω από αυτή.
Οι μέθοδοι με τους οποίους μπορούμε να επέμβουμε είναι πολλοί αλλά συχνά κάνουμε την λάθος κίνηση. Όπως για παράδειγμα ενώ το πρόβλημα μας σ αυτή την περίπτωση είναι στο υπέδαφος εμείς φροντίζουμε λιπάσματα και άλλα εδαφοβελτιωτικά στο έδαφος, με αποτέλεσμα στις περισσότερες φορές το μεγαλύτερο μέρος αυτών να γίνεται τροφή για την επιφανειακή βλάστηση με τ αγριόχορτα που προαναφέραμε, αφού το υπέδαφος όπως λεπτομερώς περιγράψαμε παραπάνω είναι νεκρό και σφικτό (συμπαγές).
Δυστυχώς με τους ειδικούς που συνομίλησα (γεωπόνους) δεν βρήκα ικανοποιητικές απαντήσεις, για να σας μεταφέρω από αυτό το πόνημα, και έτσι την παρατήρηση του προβλήματος αφίνω ν ανοίξει το έδαφος για δοκιμές που θα οδηγήσουν σε λύσεις και περισυλλογή γνώσεων.
Ξέρω πόσο σας αρέσει να σας δίνουν και τις λύσεις έτοιμες μια και ο σημερινός άνθρωπος εκτός από το ότι έχει χάσει την ιδιότητα του να σκέπτεται έχασε και την ιδιότητα να πειραματίζεται. Λειτουργία η ο οποία οδήγησε μέχρι τώρα στο πέρασμα των αιώνων να καταγραφεί αρκετή γνώση από απλούς ερευνητές. Πρέπει το ίδιο να πράξουμε και στο θέμα αυτό αν θέλουμε να φέρουμε με φυσικούς τρόπους μια ικανοποιητική βελτίωση του υπεδάφους μας που είναι συχνά και η λύση του προβλήματος της μη ικανοποιητικής παραγωγής, τόσο σε ποσότητα όσο και σε ποιότητα.
Παρακάτω αναφέρω μερικές αυθόρμητες δικές μου σκέψεις και περιμένω τις δικές σας προτάσεις και λύσεις στο πρόβλημα αυτό.
Την φύτευση για παράδειγμα, μέσα στο κτήμα δένδρων με πολύ δυνατό και διατρητικό ριζικό σύστημα, όπως τους ευκαλύπτους, που θα ανοίξουν το υπέδαφος και θα βοηθήσουν στην δημιουργία ζωής σε μεγαλύτερο βάθος, καθώς και την μεταφορά θρεπτικών συστατικών μεταξύ εδάφους και υπεδάφους.
Ν ανοίξουμε λάκκους ανάμεσα στα δένδρα μας και να βάλουμε μέσα, σε όσο το δυνατό μεγαλύτερο βάθος, κοπριά -σβησμένη η άσβηστη-, φουσκί (στρώμνη των ζώων), κομπόστ κ.α. φυσικά εδαφοβελτιωτικά τα οποία επίσης θα βοηθήσουν τις ρίζες να κατέβουν βαθύτερα αναζητώντας την πολύτιμη αυτή τροφή και δημιουργώντας έτσι περιβάλλον για σκουλήκια, ζωύφια και μικροοργανισμούς που θα μπορούσαν να συμβάλουν στο σκάψιμο, την λίπανση και τον αερισμό του υπεδάφους. Άλλη μια σκέψη προσδοκώντας το ίδιο ευεργετικό αποτέλεσμα είναι το πότισμα των δένδρων -σε όποιες περιπτώσει είναι αυτό δυνατό- με τεχνιτή βροχή και όχι στην ρίζα. Αυτή η μέθοδος ενώ δεν ενδείκνυται από τους "ειδικούς" για πολλούς λόγους, εν τούτης είναι και η μέθοδος που εκ φύσεως εφαρμόζεται στις βόρειες χώρες όπου με τις καλοκαιρινές βροχοπτώσεις έχουν υπέργεια ζωντανή βλάστηση όλο το χρόνο. Αυτό ενδεχόμενα έχει σαν αποτέλεσμα να μην πεθαίνουν οι μικροοργανισμοί και τα σκουλήκια κατα την καλοκαιρινή περίοδο όπως συνήθως συμβαίνει στις Μεσογειακές περιοχές, με αποτέλεσμα κατα την γνώμη του μη "ειδικού" γράφοντος, να συντηρείται και να διευρύνεται σταδιακά το ωφέλιμο και θρεπτικό έδαφος (με τον ορισμό που το οριοθέτησα στην αρχή του άρθρου).
Καλή συνέχεια και περιμένω τις δικές σας εμπειρίες και γνώσεις στο e-mail ae[@]ae.gr για να συμπληρωθεί το παζλ γνώσεων και εμπειριών που άνοιξε αυτό το άρθρο.
Παύλος Κριαράς
Ερευνητής Δημοσιογράφος
http://biokaliergies.blogspot.com/2011/06/blog-post.html
